Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Miejscecechówwbrandenbursko-pruskiejpolitycegospodarczej
23
poważniejszychlubodwołań,jakosądapelacyjny)6.Wpierwszymokresie
ingerencjatabyłastosunkowoniewielka.Wspomnianestatuty–zatwier-
dzaneodgórnie–określaływprawdziecałokształtpracy,jednaknacodzień
kontrolanadcechaminiebyła,dlazrzeszonych,zbytuciążliwa.Zmiany
wtejdziedziniezaczęłynastępowaćwwynikuprzekształceńdokonujących
sięwzwierzchnościpaństwowej,ogólnejpolitykigospodarczejpaństwa,
aletakżewzwiązkuzkondycjąsamegorzemiosła.
PomorzeZachodnie,pozakończeniuwojnytrzydziestoletniejiprzej-
ściuwręceBrandenburgii-PrusiSzwecji,znajdowałosięwgłębokim
kryzysie,dekoniunkturaobjęłaniemalkażdądziedzinężycia.Ogromne
zniszczeniawojenne–zarównomiast,jakiwsi,stałysiępoczątkiem
wieluproblemów.Liczbaludnościspadłanaweto40–50%,aci,którzy
przetrwali,znajdowalisięwtrudnejsytuacji,pozbawieninierazdachu
nadgłowąiśrodkówdożycia7.Zrujnowanewdużejczęścibyłynietylko
zabudowaniamieszkalneczywarsztaty,aleipolauprawneorazwsie,co
skutkowałoniedoboremżywności.Stratydemograficznepowodowały,iż
brakowałorąkdopracywrzemiośle,spadłajakośćiwznaczącymstopniu
takżewielkośćprodukcji.Wobeczmniejszeniasięliczbyludnościstopnio-
wonasilałsięuciskwramachfolwarkówpańszczyźnianych,mającynacelu
zatrzymaniechłopównawsiizatamowanieichodpływudomiast.Niskie
cenyproduktówrolnychwdłuższymokresieograniczałyteżmożliwości
nabywczemieszkańcówwsiiwielkośćpopytunawytworyrzemiosła,co
hamowałorozwójprodukcjimiejskiejihandlu.
Rolamiastwkoncepcjiwładcówbrandenbursko-pruskichograniczała
sięwprzeważającejmierzedopomnażaniadochodówpaństwowych,
rozumianychczęstowsposóbbezpośredniidoraźny.Wobliczukolejnych
działańwojennychiwyzwania,jakimbyłotworzenienowejadmini-
stracji,Hohenzollernowiepotrzebowalizarównoznacznychdochodów,
jakipoparciazestronyszlachty,dlategoidącjejwwielukwestiachna
rękę,podejmowalidecyzjeniekorzystnedlamiast.Wymownybyłprze-
biegkolejnychsejmówwdrugiejpołowieXVIIwieku,kiedytozaczęto
stopniowoograniczaćuprawnieniaprzedstawicielistanumieszczańskiego
6
E.Borkowska-Bagieńska,Cechoweprawogospodarcze…,s.23–24.
7
H.Lesiński,Kryzysgospodarczyispołecznywmiastachorazpróbyjegoprzezwyciężenia,
w:HistoriaPomorza,t.2,cz.3,Poznań2003,s.154–159.
