Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
Cechywpaństwiebrandenbursko-pruskimodpołowyXVII...
douczestnictwawobradach,odbierającimtymsamymwdużejmierze
możliwośćwyrażeniawłasnychpoglądówizgłaszaniapostulatów8.
Niezmiernieistotnabyładecyzjaadministracyjnawprowadzającaw1682
roku,wodniesieniudomiast,podatekpośredniodtowarówużytkowych–
akcyzę,któryzbiegiemczasuobjąłwzasadziewszelkietransakcjekupna
isprzedażynaichterenie9.Nowypodatekdoliczanybyłdocenyproduktu,
copodnosiłojegocenęiautomatyczniezmniejszałoatrakcyjnośćnarynku.
Opłakanasytuacja,wjakiejznalazłysięrzemiosłoiprzemysł,niemogła
pozostaćniezauważonaprzezwładze.Zjednejstronyusilniestaranosię
stworzyćpodstawyrodzimegoprzemysłu,zdrugiejzaśuregulowaćsprawy
miasticechów.Pierwszymkrokiemwkierunkuożywieniagospodarki
miastbyłopowołaniew1684rokuKomisjidoUporządkowaniaSpraw
Miejskich,którejzadaniembyłoprzeanalizowanieizdiagnozowanie
aktualnejsytuacji.Raportkomisjiwskazałmiędzyinnyminegatywne
skutkiwprowadzeniaakcyzynakondycjęrzemiosłaihandlumiejskiego,
copozostałojednakbezwiększegoodzewu.Krytycepoddanotakże
niegospodarność,niekompetencjęiogólnąsłabośćaparatuadministracyj-
nego,wktórymszerzyłasiękorupcjainepotyzm10.Wysiłkipodejmowane
wcelupoprawieniatakiegostanurzeczynieprzyniosływiększychefektów.
KolejneinspekcjeKomisji(późniejKomisariatuWojennegowStargardzie)
przyniosłynastępnewnioski,ukazującepodstawoweprzyczynytakzłej
sytuacjimiast.Opróczsłabościadministracjiiwzrastającejwysokości
akcyzy,miejskągospodarkęrujnowaładwutorowośćprodukcjirzemieślni-
czej,zwłaszczanajbardziejdochodowegodotądbrowarnictwa,podzielonej
międzymiastaorazwsieifolwarkiszlacheckie.
Reformyzapoczątkowanew1699rokuprzezFryderykaIIIzostały
wkrótcezatrzymaneprzezwojnępółnocną.Krokipodjętepojejzakończe-
niubyływzasadziekontynuacjąirozwinięciemwcześniejszychinicjatyw11.
Punktemwyjściareformmiejskichbyłoograniczeniesamorządnościmiast
8
Z.Szultka,StosunkispołeczneipolitycznewmiastachdopoczątkuXVIIIwieku,
w:HistoriaPomorza,t.2,cz.3,Poznań2003,s.222–224.
9
W.Neugebauer,ZentralprovinzimAbsolutismus.Brandenburgim17.und18.Jahrhundert,
Berlin2001,s.120.
10
H.Lesiński,Kryzysgospodarczy...,s.167–168;Z.Szultka,Stosunkispołeczne…,s.225.
11
O.Vanselow,ZurGeschichtederpommerschenStädteunterderRegierungFridrichWilhelm
I.,DBaltischeStudienNF”1903,nr7,s.105.
