Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
generałHavelock,wyczerpanydługąkampaniąwojenną.CampbellobsadziłAlamBagh
silnązałogą,acywilów,kobietyidzieciskierowałdoKanpuru.Tymczasemmiastoto
zostałozdobyteprzezsilnyoddziałIndusówpodwodząTatiegoTope.Campbellodesłał
więccywilówwbezpiecznemiejsceizaatakowałKanpur,gdyupewniłsię,żenicimnie
zagraża.MiastozostałoponowniezdobyteprzezBrytyjczykówdopiero6grudnia.Tatia
Topewycofałsięiprowadziłdalejwalkęwinnychrejonachkraju.
PodobniejakzdobycieDelhi,ewakuacjaLakhnaumiaładużeznaczeniepsycholo-
giczne.InaczejniżwcześniejwKanpurze,Brytyjczykomudałosięuratowaćkobiety
idzieci(czylirodzinyurzędnikówiżołnierzy),nietracącprzyczółkuwAwadhu,copoka-
załonietylkosiłęarmii,leczrównieżfakt,żeEuropejczycytroszcząsięolosswoich
bezbronnychcywilów,adowalkiposyłająwyłącznieprofesjonalistów.Miałototeżduże
znaczeniedlabrytyjskiejopiniipublicznej,którazprzerażeniemprzyjmowaławiadomo-
ściomasakrachpodczaspowstania.JużpokilkumiesiącachdoLondynuzaczęłydo-
chodzićrównieżinformacjeokolejnychzwycięstwach,jednakuwolnienieobrońców
Lakhnauprzyniosłoulgę,gdyżzainteresowanietymiwydarzeniamibyłoogromne.
Umożliwiłotokontynuowaniekampaniiwsprzyjającymklimaciepolitycznymitymsa-
mymwpłynęłonaszybkośćjejukończenia.
PoewakuacjiLakhnauBrytyjczycyprzygotowalisiędonastępnejfazywojny:doko-
nalikolejnegoprzegrupowaniawojskiusprawnienialiniikomunikacyjnych.Utworzono
silnykontyngentpodwodzągenerałaHughaRose’a,któregozadaniembyłyszybkieude-
rzeniawgłówneskupiskarebeliantów.Taoperacjaprzeszładohistoriipodnazwąkam-
paniiwIndiachśrodkowych(CentralIndiaCampaign).Wtymokresiepowstaniewytra-
ciłojużimpet.Indusiniemielipomysłównadalszeprowadzeniewalki.Donajwiększych
skupiskrebelianckichściągałyniedobitkizcałychIndii,wtymrównieżwodzowie,jak
TatiaTopeczyBakhtKhan.PoutracieDelhiischwytaniuimperatorapowstańcystracili
juższansęnazwycięstwo,choćjeszczeprzezdłuższyczasbyliwstaniepoważniezagra-
żaćwładzykolonialnej.NiepowodzeniewLakhnau,gdzienieudałosięzniszczyćoporu,
dodatkowoosłabiłomoraleIndusów.
EkspedycjaRose’awyruszyłapodkoniec1857r.Pokilkumiesiącachmarszuidrob-
nychpotyczekwostatnichdniachmarca1858r.wojskadotarłydoDźhansi(obecnie
UttarPradeś).Wmieścietympowstaniemiałoinnyprzebiegniżgdzieindziej.W1853r.
napodstawiedoktrynyupadkuzlikwidowanoistniejącetampaństwoksiążęceipozba-
wionotronumłodą(ur.1835)królowąLakshmibai
63
.Brytyjczycyzaoferowalijejwysoką
rentęinakazaliopuszczeniepałacu,nacosięjednakniezgodziła.Powybuchupowsta-
niaLakshmibaipoczątkowopozostawałabierna(chociażniektórzybadaczeuważają,że
inspirowałapewnedziałania,anawetwnichuczestniczyła).KiedyRosezbliżałsiędo
Dźhansi,postanowiłaotwarciestanąćpostronierebeliantów.Dojejskromnychoddzia-
łówdołączyłasilnaarmiaTatiegoTope.BitwaoDźhansirozegrałasięnaprzełomie
marcaikwietnia.Twierdzazostałazdobyta,jednakLakshmibaiuciekłanapółnocny
63
Wym.Lakszmibai.
46