Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Nowajakośćindywidualizmu
19
styczne,którekrytykującwspółczesnąformęspołeczeństwa,nie
tylenawoływałydopowrotudotradycyjnejwspólnotowości,ile
głosiłykoniecznośćpowstanianowychwspólnotopartychnaideal-
nymładziespołecznym.Próbyuwspólnotowieniaprzejawiającesię
wprojektachkomunpozbawionychwłasnościprywatnejipienią-
dzaokazałysięutopiąimusiałyulecpodnaporemcorazpowszech-
niejszejindywidualistycznejorientacji.JakzauważaJerzySzacki
(2005:88),towłaśniesocjaliściwprowadzilidodyskursupojęcie
nindywidualizm”,rozumiejącjejakonajbardziejniebezpieczne
nosiągnięcie”nowoczesności.
1.2.Nowajakośćindywidualizmu
Inaczejprocesindywidualizacjipostrzegałwspomnianywyżej
GeorgSimmel,dlaktóregokwestiaemancypacji,uwolnieniajed-
nostkiodzewnętrznychograniczeńorazosiągnięciewiększejjed-
nostkowejautonomiiiwolnościbyływartościąsamąwsobie.Poza
podkreślaniemwagiwyzwoleniajednostkimyślSimmlakoncen-
trujesięwokółinnejjakościnowoczesnegoindywidualizmu,wyro-
słejnabazieosiemnastowiecznegoindywidualizmuliberalnego.
Osiemnastowiecznykonceptindywidualizmu,piszeSimmel,opiera
siębowiemnazasadzieosobistejwolnościprzyzachowaniuzasady
równości-owajednostkowawolnośćpowinnabyćzagwaranto-
wanadlawszystkich.Inaczejmówiąc,wszystkiejednostkimają
równeprawodobyciawolnymi.
TymczasemkoniecwiekuXIXprzynosizłamaniezasadyega-
litaryzmuprzezwprowadzeniekategoriinierówności,wyłania
siębowiemwówczasnowaformaindywidualizmu,którącechuje
przedewszystkimchęćodróżnianiasięodinnych.Zasadnicząrolę
zaczynaodgrywaćjednostkanietylewolnairównainnym,ilepar-
tykularnainiepowtarzalna:nZchwilągdyJaumocniłosiędosta-
teczniewswympoczuciurównościipowszechności,zaczęło
znowudążyćdonierówności-tyleżetymrazemrozumianejjako
przesłankawewnętrzna.Pierwszymkrokiembyłozasadniczeuwol-
nieniejednostkizkajdanporządkucechowego,urodzeniaiinstytu-
cjiKościoła.Gdytosiędokonało,uniezależnionajednostkazapra-
gnęłatakżeróżnićsięodinnychjednostek.Decydującympunktem