Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
Procesindywidualizacjiwewspółczesnymspołeczeństwie
byłojużnieto,żebybyćwolnąjednostką,alebybyćwłaśnietąjed-
nostką-określonąiniezastąpioną”(Simmel1975:100).
Simmelwprowadzarozróżnieniemiędzytymidwiemaformami,
nazywającjeodpowiednioilościowąijakościową.Wodróżnie-
niuodilościowegoindywidualizmuXVIIIw.wepocenowocze-
snejpojawiasięzatemindywidualizmjakościowy.Opierasięon
nazasadzieniepowtarzalności(Einzigkeit)wkontraściedopoje-
dynczości(Einzelheit).Kluczowymdążeniem(uprzedniouwolnio-
nej)jednostkibędzieterazchęćwyróżnianiasięodinnychpoprzez
podkreślanieswojejwyjątkowości.Taformałamieoświeceniową
zasadęrówności;oilebowiemwpierwszym,ilościowymrozumie-
niuindywidualizmukładziesięnacisknato,coludziemajązesobą
wspólnego,otylewdrugimakcentujesięto,coichdzieli(Simmel
1971:272).
ŹródełtejformyindywidualizmuSimmelupatrujewrozwoju
kapitalizmuzjegozasadaminieograniczonejkonkurencjioraz
wyspecjalizowanegopodziałupracy.Todziękispecjalizacjizawo-
dowejjednostkabędziestarałasięodróżnićodinnychpoprzez
wybórkonkretnejprofesji,azdobytepieniądzeprzeznaczynapod-
kreślaniewłasnegostylużyciapoprzezkupowanieokreślonych
towarów.
Wprocesieróżnicowaniasięjednostekniebagatelnąrolęodgry-
waćbędziekonsumpcja,wramachktórejczłowiekmożewybie-
raćzróżnorodnościtowarówiusług,abyodróżnićsięodinnych.
Narzędziemindywidualizacjiidyferencjacjistajesiępieniądz.
Simmel(1997)zauważa,żepieniądzwpływanautowarowie-
nierelacjimiędzyludźmi,jednakwiększeznaczeniemadlaniego
funkcjauwalniającapieniądza.Towłaśniedziękipieniądzomczło-
wiekuwalniasięodzewnętrznychograniczeń,dziękinimswo-
bodniedecyduje,jakodróżnićsięodinnychludzi.Wybórstylu
życiaiswobodadysponowaniapieniędzmistanowiązatemkolejny
wymiar,wktórymczłowiekmożesięrealizowaćjakoniepowta-
rzalnajednostka.
PraceSimmlapodkreślającetęnowąkategorięwopisiewyłania-
jącejsięformyindywidualizmusąniezwykleinspirujące,ponieważ
pokazująkierunekrozwojunowoczesnejindywidualizacji,atakże
wymiary,wktórychmożnaanalizowaćtozjawisko.Popierwsze,
będzietorozwójjednostkowejautonomii;podrugie,różnicowanie
