Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
skutecznieściągać,wyzwalająchłopówzpańszczyzny,znoszą
tradycyjneprzywilejeszlachty,stwarzającmiastommożliwość
rozwoju,imodernizujągospodarkę.Miarągospodarczejnędzy
sarmatyzmuniechbędziefakt,żedopierowczasiezaborówwydajność
produkcjirolnej,będącejprzecieżpodstawąsarmackiejgospodarki,
zaczynanadganiaćzapóźnieniawzględemzachoduEuropy.Nawet
terenyzaborurosyjskiegoprzechodząintensywneożywienie
gospodarcze,aokoliceWarszawyiŁodzistająsięwXIXwieku
jednymiznajlepiejrozwiniętychobszarówImperiumRosyjskiego.
WejściePolski–jejkulturyispołeczeństwa–wnowoczesnośćjest
więcodpoczątkusilnieantagonistyczneiambiwalentne:oznacza
postępirozwój,alerównież–wtymsamymmomencie–bolesną
utratętego,corodzimeiswojskie.Zwolennicynowoczesności
ikrytycytradycjizkoniecznościsąpostrzeganiprzezkonserwatystów
jakoobcytradycyjnejkulturzepolskiej.Takjestdodziś.Tak
opolskichliberałachpiszeZdzisławKrasnodębskiwDemokracji
peryferii,atosamowbardziejemocjonalnysposóbwyraziłwczerwcu
2014rokuposełPrawaiSprawiedliwościKrzysztofSzczerski,mówiąc
orządzieDonaldaTuskaizwolennikachPlatformyObywatelskiej:
„Niemamydlawaswspółczucia,bogardziciePolakami.Nieznosicie
PolakówiPolski.Nieszanujecieich,nieznacienaszejwartości,
jesteścietutajobcy[podkreśleniemoje–J.S.]”.
Sytuacjatajestnaznaczonapewnąpodstawowąironią.Coprawda
polscyliberałowiesąwporównaniuzpolskimikonserwatystami
rzecznikamimodernizacji,jednaknagłębszympoziomieichstosunek
donowoczesnościjakocałościowegoprojektuniejestwcaletak
afirmatywny.Nabezrybiuirakryba,jakmówiznaneprzysłowie,
itylkowtymsensiepostawapolskichliberałówzasługujenaetykietkę
„nowoczesna”.Przezostatniedwadzieściapięćlatopcjaniby-liberalna
byłaprzywładzyprzynajmniejprzeztylesamoczasu,
cokonserwatywna.Tymczasemnic,coskładasięnakatalogwartości
liberalnychwsensiekulturowymiświatopoglądowym,niezostało
przeznichwprowadzonewżycie.Kościółireligiakatolickamają
wPolscepozycjęniedającąsięuzgodnićzjakimkolwiekliberalnym
światopoglądem,regulacjeantynarkotykowesądrakońskie,nie
stworzonoinstytucjonalnychwarunkówdlaemancypacjikobiet(to
właśniejestwPolscejednymzgłównychpowodówniskiejdzietności,
zaktórąwinęponosząprzedewszystkimkonserwatyścizich
tradycyjnymiwartościamiipatriarchalnymmodelemrodziny)1.Nie
marozszerzeniaprawobywatelskichnamniejszościseksualneani
