Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1
20
Niewątpliwiezasadniczefunkcje,któremajądospełnieniazarównopra-
wocywilne,jakiprawopodatkowewynikajązogólnychfunkcjiprawa32.Prawo
jakoregulatorstosunkówspołecznychprzyczyniasięnietylkodostabilizowania
istniejącegoukładutychżestosunków,lecztakżestymulujeichprzekształcanie
irozwójwpożądanymkierunku.Prawostarasięteżwywieraćwpływnaadre-
satównormnarzeczakceptacjiiprzestrzeganiaokreślonychwartościiwzor-
cówpostępowania,wymuszającwraziepotrzebyichprzestrzeganiesiłą.Każda
zgałęziprawarealizujeowefunkcjewinnejdziedziniestosunkówspołecznych,
winnysposóbiprzyużyciuodmiennychinstrumentów.Prawocywilneusta-
laregułypartnerskichrelacji,tzn.relacjiopartychnaautonomiiirównorzędno-
ścipodmiotów,wtakisposób,bysprzyjałyonejaknajlepszejrealizacjiiochro-
niemajątkowegolubosobistegointeresujednostki(niejednokrotniebędzieon
zgodnyzinteresempublicznym).Prawopodatkowenatomiastokreślazasady
ochronyfiskalnegointeresupaństwa(lubinnegozwiązkupublicznoprawne-
go),kreującodpowiednieinstrumentyprzesuwaniaśrodkówpieniężnychod
różnychpodmiotówzobowiązanychdoflkasy”publicznej,atakżezapewniając
efektywneichfunkcjonowanie33.Tymsamymtworzyfinansowepodstawyrea-
lizacjiwieluważnychspołeczniecelów.
Mówiącozasadachprawamamynamyślizarównozasadyodnoszącesię
docałegosystemuprawa,jakidoposzczególnychjegogałęzi.Tedrugie,jaksię
najczęściejwyjaśnia,oznaczająpewnepodstawowezałożenia,idee,wartości
orazwzorcekształtującecharakterystyczneiszczególniedoniosłedladanejga-
łęzirozwiązaniainstytucjonalne;oneszczególnegorodzajunormamipraw-
nymi34.Jednakprzynależnośćokreślonejgałęzidoobszarubądźprawapry-
watnego,bądźpublicznego,jakrównieżwynikającaztejprzynależnościróżni-
cawujęciuprzedmioturegulacjiorazzastosowanejmetodyregulacjidecydują
oswoistościzasadcharakteryzującychposzczególnegałęzie.Zasadyprawacy-
wilnegoorazzasadyprawapodatkowegotegodobitnymprzykładem.
Wśródpodstawowychzasadprawacywilnegozanajważniejszą,stano-
wiącąniejakofundament,naktórymopierasięcałośćkonstrukcjicywilnopraw-
nych,naogółzgodnieuważasięzasadęautonomiiwoli35.Wnajogólniejszym
32Omawiająjem.in.A.Redelbach,S.Wronkowska,Z.Ziembiński,Zarysteorii...,
s.269in.
33Takrozumianafunkcjaściślełączyztzw.celemfiskalnymregulacjiprawapodat-
kowego-zob.R.Mastalski(w:)Systemprawafinansowego...,t.III,s.345-346.
34Zarównowliteraturzecywilistycznej,jakiprawnopodatkowejzwracasięuwagę
naistotneróżnicewpojmowaniuzasadprawaiznacznąwtejmateriirozbieżnośćstano-
wisk,nietylkowogólnejteoriiprawa,leczinagrunciedogmatykiprawniczej-por.np.
M.Safjan(w:)Systemprawaprywatnego...,t.I,s.263in.orazB.Brzeziński,W.Nykiel,Za-
sadyogólneprawapodatkowego(w:)Prawopodatkowe.Teoria...,s.135in.Rozumieniezasady
prawawdwóchznaczeniach:opisowymorazdyrektywalnymwyjaśniają:S.Wronkow-
ska,M.Zieliński,Z.Ziembiński,Zasadyprawa.Zagadnieniapodstawowe,Warszawa1974,
s.28in.orazA.Redelbach,S.Wronkowska,Z.Ziembiński,Zarysteorii...,s.224in.
35TakzwłaszczaM.Safjan(w:)Systemprawaprywatnego...,t.I,s.273in.;A.Stel-
machowski,Zarys...,s.83in.Zob.teżS.Grzybowski(w:)Systemprawacywilnego...,t.I,
s.51-52;A.Wolter,J.Ignatowicz,K.Stefaniuk,Prawocywilne...,s.29;Z.Radwański,Prawo
cywilne-częśćogólna...,s.18-19.NatomiastE.Skowrońska-Bocian,Prawocywilne-część