Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
17
czynnikiemuzasadniającymodejścieodwiedzypewnejjestniedoskonałośćkaż-
degopodejściametodologicznego.Niemajednej,idealnejmetodypoznania,ani
teżżadenzprogramówpoznawczychnieokazałsięwcałościodpornynakry-
tykę.Pozytywizmnieudowodnił,żenaukęmożnauwolnićodpozanaukowych
składników,adążeniadonaukipewnej,pozbawionejpozanaukowychnwtrętów”
nieudałosięwcałościzrealizowaćwpodejściuA.Comte’a,E.Machaiinnych
przedstawicielipozytywizmuorazneopozytywizmu9.Ponadtowpozytywizmie
dążonodozgromadzeniawiedzypewnejiniepodważalnej,ograniczającsiędo
poznawaniarzeczyizdarzeńobserwowalnych,zakorzenionychwdoświadcze-
niach10.Pozytywizmineopozytywizmograniczyływięcprzedmiotpoznania.
Takżefenomenologia,wyrażającadążeniedoznalezienianaukipewnej,krytycz-
nejiścisłejotrwałychmetodologicznychpodstawach,dostarczającejzałożeń
innymnaukom,ograniczyłaswójobszarzainteresowań11.
Pomimoznaczącegowkładuwmetodologięnaukpodejśćdążącychdoobiek-
tywizacjiwiedzymożnazdiagnozowaćwewspółczesnejnauceprocesprze-
chodzeniaodwiedzyepistemedodoxa.J.Życińskiokreśliłtenprocesmianem
ndoksatycznejfilozofiinauki”12.Stworzeniewiedzyidealnej,całkowiciepewnej,
okazałosięniemożliwe-niewszystkieambitneprogramybadawczemogązostać
zrealizowane,niewszystkieproblemynaukowerozwiązane,gdyżistniejąróżne
ograniczenianaukiorazobszarybadańniepodlegającepewnemupoznaniu.
9Ibidem,s.48-49,78-95.Autorzauważył,że:nprogramneopozytywizmu,mającywyrażać
sprzeciwwobecarbitralnychspekulacjitradycyjnejfilozofii,wprowadziłrówniewielearbitralno-
ścidotwardegordzeniaswychpodstawowychzałożeń.Wniektórychwersjachneopozytywizmu
silnepostulatyepisemologiczne,sformułowanewramachprotestuprzeciwretorycemetafizyki,
otrzymałyinnąretorykę,alenielepszeuzasadnienie.Nawetwyraźniejniżwpozytywizmie,który
reagowałnatewadypoichodkryciu,dałosiętozauważyćwscjentyzmieorazdialektycznym
materializmie”.
10Por.:L.Kołakowski,Filozofiapozytywistyczna,WydawnictwoNaukowePWN,Warszawa
2004,s.218-224.
11W.Tatarkiewicz,Historiafilozofii,t.III,WydawnictwoNaukowePWN,Warszawa2001,
s.217;D.Zahavi,FenomenologiaHusserla,WydawnictwoWAM,Kraków2012,s.62.E.Husserl,
twórcafenomenologii,stworzyłnaukęmającącharakternejdetyczny”,ograniczonejdobadania
zjawiskorazistotyzjawisk.Abypozbyćsiępierwotnych,ograniczającychzałożeń,wykluczona
zostałarealnośćświata.E.Husserlniezaprzeczałistnieniuświata,jednakpragnął,abyojegorze-
czywistościrozstrzygnąćzwykorzystaniemproceduryepoché,utożsamianejzmetodąnredukcji
fenomenologicznej”lubntranscendentalnejredukcji”polegającejnawyłączeniu-traktowaniu
jakonieistniejące,nwzięciuwnawias”-wszystkiego,czegoniegwarantujesamprzebiegpozna-
nia(Por.:D.Zahavi,op.cit.,s.63-65;W.Tatarkiewicz,op.cit.,s.217-218).Nauce,zdaniem
E.Husserla,niezbędnajestnpokora”wodkrywaniurzeczywistościiobserwacjizjawisk,bez
apriorycznychrozstrzygnięćotym,coistnieje,aconieistnieje.Zob.:W.Wójcik,Fenomenologia
jakodoświadczenieźródłoweetykiJózefaTischnera[w:]Dziedzictwoaksjologiifenomenologicz-
nej.Studiaiszkice,WydawnictwoWAM,Kraków2011,s.186.
12Zob.:J.Życiński,op.cit.,s.305-317.
