Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
Wprowadzenie
NarodowegowKrakowieFeliksKoperaw1906rokukielichkiduszowyzdrugiej
połowyXVIwiekulZainteresowaniepobudzałyorganizowaneweLwowiewy-
stawylW1894rokuwtrakciechwalącejsięosiągnięciamiGalicjiiLodomerii
„WielkiejWystawyKrajowej”przedstawionowramach„WystawyStarożytności”
kolekcjęjudaikówlWkolejnej,poświęconej50lrocznicypowstaniastyczniowego
ptl„Wystawaroku1863”
,prezentowanomlinlobrazyAleksandraSochaczewskie-
go(LejbaSondera)lDziałaniaposzczególnychosóbiśrodowiskwznaczącyspo-
sóbprzyczyniłysiędostopniowejinstytucjonalizacjilPowstającemuzeaczęścio-
woprzejmowałyzbioryprywatnychkolekcjonerów,ofiarodawców,azczasem
zaczęłygromadzićwłasnejudaikal
WPoznaniuzbioryGustawaiArthuraKronthalówznalazłysięmlinlwMu-
zeumWielkopolskim,awMuzeumHistorycznymMiastaLwowakolekcjaAlek-
sandraSochaczewskiegolPółpublicznycharaktermiałalwowskakolekcjaMaksy-
milianaGoldsteinalWGdańskuzbiorypowstałew1904rokuzinicjatywyfundacji
LesseraGiełdzińskiego,liczące168eksponatówsztukizłotniczej,wyeksponowano
wtamtejszejWielkiejSynagodzelWWarszawieprzyczynkiem,któryzainicjował
utworzenieprzymiejscowejgminieżydowskiejmuzeum,byłoprzekazaniew1905
rokuzbiorujudaikówprzezMathiasaBersohnalOstateczniepowstaław1910roku
placówkaonazwieMuzeumStarożytnościŻydowskichdaruMathiasaBersohna
(MuzeumStarożytnościŻydowskichimlMathiasaBersohna)lJegodziałalność
byłapowolirozwijana,podobniejakwprzypadkuinnychżydowskichmuzeówwe
LwowieiWilnie,wokresiedwudziestoleciamiędzywojennegolPlanutworzenia
muzeumżydowskiegoweLwowieprzerwałaIwojnaświatowalPowojennarzeczy-
wistośćodrodzonejPolski,zasprawąsytuacjigospodarczej,finansowej,aletakże
społeczno-politycznej,spowodowała,żemuzealnictwożydowskiezaczęłosięin-
tensywniejrozwijaćdopierowlatach30lXXwiekul
TworzonepoIwojnieświatowejplacówkiocharakterzemuzealnymwwielu
miastachpolskichnaogółniebyłyzainteresowanegromadzeniemżydowskichpa-
miąteklZajmowałysiętym,itonaograniczonąskalę,tylkonajważniejsze:nplMu-
zeumNarodowewWarszawie,MuzeumLubelskie,MuzeumNarodowewPozna-
niu,MuzeumWielkopolskie,MuzeumWojskaPolskiego,czasemwmniejszych
miejscowościach,nplwPrzemyślulPlacówkimuzealnetworzoneprzezlokalne
samorządyczyrozmaiteorganizacjepożytkupublicznegowwiększościnietrakto-
wałyżydowskiegodorobkujakowspólnegodobralWtejsytuacjigromadzeniepo-
zostałościżydowskiegodziedzictwakulturowegonaziemiachpolskichspoczywało
niemalwyłączniewrękachŻydówitworzonychprzeznichorganizacjiorazgmin
wyznaniowychlWprzypadkutychostatnichudałosiętotylkonielicznymlGmi-
nąnajbardziejwtymwzględziezasłużonąbyłLwówlW1911rokuMaksymilian
Goldsteinzabiegałosystematycznedokumentowaniefotograficzneżydowskich
zabytkówlW1914rokugminawyasygnowałaodpowiednieśrodkiipowołałaspe-
cjalnąkomisję,któraprzygotowałarewaloryzacjęstaregocmentarzalAnalogiczne
