Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.5.ODDZIAŁYWANIEMIĘDZYSTRUKTURĄ,WŁASNOŚCIAMIIPROCESEMWYTWARZANIA
Rodzajzastosowanegoprocesuwytwarzaniazależy,przynajmniejczęś-
ciowo,odwłasnościzależnychodstrukturyprzerabianegomateriału.
Procesywytwarzaniawyrobówodgrywająpodstawowąrolęwkształ-
towaniustrukturyiwłasnościmateriałów.Spowodowanejesttom.in.tym,że
wtakichprocesachkształtowania,jakodlewanie,kształtowanieodkształceniowe
ipodciśnieniem,następujezmianatemperaturymateriałuibardzoczęstojeston
równieżodkształcany.Dlategopodczasprocesunastępujenietylkozmianakształtu,
lecztakżezmianastrukturyprowadzącadozmianywłasności.Podczasobróbki
powierzchniowejnastępujelokalnazmianamikrostrukturyiwłasności(np.zwięk-
szenieodpornościnazużycie).Niepożądanazmianawłasnościwystępujeczęsto
podczasłączeniaposzczególnychelementów,conależyuwzględnićpodczas
projektowania,gdyżmożebyćprzyczynąawarii.Procesywytwarzaniasąźródłem
wieluinnowacji.Szczególniedużąwszechstronnością,zewzględunakształtowal-
ność,charakteryzująsięmetale.Przyczynąjestdużaliczbapierwiastkówitworzo-
nychstopówmetalicznychorazróżnorodnośćtworzonychfazwstaniestałym.
Ponadtometalecechująsiędobrąodlewalnościąikształtowalnościąprocesami
odkształceniowymi.
Powszechniestosowanesąstopyżelaza,gdyżcharakteryzująsięszerokim
zakresempodstawowychwłasnościwymaganychodmateriałównakonstrukcje,
tj.wytrzymałościiodpornościnapękanie.Własnościstopówżelaza,zewzględuna
występującewnichwstaniestałymprzemianyfazowe,sąjeszczebardziejniż
własnościinnychstopówkształtowaneprzezskładchemiczny,procesykształ-
towaniawyrobówiobróbkęcieplną.
Mikrostrukturęiwłasnościceramik,szkiełipolimerówmożnarównież
optymalizowaćprzezdobórskładuchemicznegoiprocesuwytwarzania.Jednak
możliwościsąznaczniemniejszeniżwprzypadkumetali.Własnościpolimerówsą
optymalizowaneprzeztworzeniemieszanin,wiązańpoprzecznychiobszarów
krystalicznych.Największezmianywłasnościpolimerówwystępująpodczaswy-
twarzaniawłókiensłużącychdoprodukcjikompozytów,linitkanin.Procesy
wytwarzaniamająszczególneznaczeniewkształtowaniustrukturyiwłasności
wyrobówhybrydowych.
1.5.Oddziaływaniemiędzystrukturą,własnościami
iprocesemwytwarzania
Podczasprocesuwytwarzanianastępujezmianamikrostrukturymateriału.Na
przykładmikrostrukturaodlanegoprętaAljestzasadniczoinnaniżprętawy-
tworzonegoprzezwyciskaniewlewkaAl.Wielkość,kształtiorientacjaziarn
wodlewiesąinneniżwmaterialewyciskanym.Oprócztegowodlewiemogą
występowaćporyspowodowaneskurczemmateriałupodczaskrystalizacjioraz
pęcherzegazowe.Wtrącenianiemetalicznemająwodlewiezwyklekształtrówno-
27
