Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI.TeofanesWyznawcaijegodzieło
45
listycesarzyiichczynówczyzapisyzcesarskichwypraw,amożenawet
jakiegośrodzajuraportydotycząceArabów,sporządzoneprzezbliżej
nieznanychBizantyńczyków.Wydajesiębowiem,żeTeofilnaderczęsto
przyjmowałbizantyńskipunktwidzenianakwestiemilitarne,ponie
-
ważnawetwopisachporażekcesarstwapodkreślałindywidualnezaan-
gażowanieposzczególnychbizantyńskichdowódcówczyurzędników.
WedługR.Hoylanda,Teofilmógłwykorzystaćjakąśkrótkągreckąkronikę,
dziękiktórejskonstruowałpodstawoweramyswojejnarracji,następnie
rozszerzyłtoododatkowemateriały,pochodzącezeźródełsyryjskich
109
iarabskich.Autoremhipotetycznegodziełamógłbyćinnywykształcony
Syryjczyk,naprzykładwzmiankowanywźródłachJan,synSamuela
110
.
Podobnymźródłemmogłabyćnieznanakronikasyryjska,którejauto-
rembyłprawdopodobnieJanzLitharb,przyjacielJakubazEdessy
111
.
DlaczegojednakniemógłbyćtoTrajanPatrycjusz,bizantyńskihistoryk
żyjącywczasachJustynianaII?112.Coprawdazakładasię,napodstawie
wzmiankiwLeksykonieSuda,żejegodziełkozachowywałowybitnie
chrześcijańskiiortodoksyjnycharakter,wartojednakpamiętać,iżwedług
częścibadaczyzakreschronologiczny(dodrugiejpołowyVIIw.-przy-
puszczalnie668rokdo713lubwedługJ.Howarda-Johnstona,do720r.
113
)
109
Wartozwrócićuwagęnafakt,żehistoriografiasyryjskawokresietzw.ciemnych
wiekówwypadała,zwłaszczanatlebizantyńskiej,całkiemsolidnieiistniejewielewska-
zóweksugerujących,iżwniektórychzklasztorówpograniczasyryjsko-mezopotamskiego
zajmowanosięspisywaniemówczesnychwydarzeń,szczególniewkontekścietakintere-
sującychm.in.Teofanesaklęskżywiołowych,dziejówtamtejszychbiskupówiwspólnot
zakonnych.Rzeczwtym,żetwórcytychspisówpozostawalinajczęściejanonimowi:
M.Debié,TheophanesCOrientalSource)…,s.373-374.
110R.Hoyland,TheophilusofEdessa)sChronicle…,s.26.
111Ibidem,s.316-318.
112
Namarginesiepozostawiamtoczącąsięprzecieżdyskusjęnatematwykorzystania
przezTeofanesaWyznawcę(iNiceforaPatriarchę)innegodomniemanegoźródła,tym
razemoikonoklastycznejproweniencji,autorstwatzw.WielkiegoChronografa(chociaż
jesttopodważane,m.in.przezC.Mango-TheBreviariumofPatriarchNicephorus,
[in:]Byzantium.TributetoAndreasN.Stratos,ed.N.A.Stratos,vol.II,Athens1986,
s.539-552),któregofragmentymiałybydotyczyćwydarzeńrozgrywającychsięodkońca
Vw.ażdointeresującejnaswniniejszejpublikacjipołowyVIIIw.-L.M.Whitby,
Theophanes)ChronicleSource…,s.312-345;idem,TheGreatChronographer…,s.1-20.
113J.Howard-Johnston,Witnesses…,s.306.
