Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
Rozdział1.Rozwójkategoriiwartościprzedpowstaniemnaukiekonomii
kupcówilichwiarzy.Uznawałwymianęzaniezbędnądlanaturalnej
gospodarkirolnej,alekrytykowałhandeljakozawód.Ponieważludzie
znaturyróżniąsię,przypodzialedóbr,urzędówizaszczytówobowią-
zujezasadaproporcjonalności,którajestsprawiedliwa.Natomiastprzy
wymianiedóbrobowiązujesprawiedliwośćzamienna-równośćpro-
sta,czylinrównezarówne”5.
arystoteleswyodrębniłdwiesztukizarobkowania:handeligo-
spodarstwodomowe.Nauznaniezasługujewyłączniesposóbdrugi,
pierwszyuchodzizanaganny-niezgodnyznaturą,gdyżopierasięna
wyzysku.Drobnyhandelniejestsprzecznyznaturą,gdyżsłużywyłącz-
niezaspokajaniupotrzeb.Handelwymiennyograniczasiędowymia-
nyrzeczyużytecznych,uzupełniasamowystarczalnośćgospodarstw
domowych.Wedługarystotelesapieniądzetorzeczyużyteczneipo-
wszechnieakceptowaneprzezwymieniających,ajednocześnienada-
jącesiędotransportu.Wartośćpieniądzaopierasięnapostanowieniu
prawnym,stądpieniądzjestczczymsłowem.Oznaczato,żewartość
pieniądzawynikazprawa,dziękiktóremufunkcjonujewspołeczeń-
stwie.arystotelesstworzyłwięcnominalistycznąteoriępieniądza.Bo-
gactwoopartenapieniądzujestniedorzeczne,gdyżjegozmianapozba-
wiawłaścicieladotychczasowychwartości6.
Pieniądzzostałwynalezionywceluułatwieniawymiany.anali-
zujączjawiskowymiany,arystotelesdostrzegłróżnicęmiędzyformą
wymianytowar-pieniądz-towar(T-P-T)aformąpieniądz-towar-
-pieniądz(P-T-P).Wymianamusibyćsprawiedliwa,czylimusiist-
niećrównawartośćwymienianychdóbrekonomicznych.arystoteles
pierwszyrozróżniłwartośćużytkowąiwartośćwymienną.Wymianę
dóbrułatwiapieniądz.arystotelespodałtrzyfunkcjepieniądza:środ-
kawymiany,czylipośrednikawwymianie;miernikawartości;atak-
żeśrodkatezauryzacji,czyligromadzeniabogactwa.Najważniejszą
jestfunkcjamiernikawartości,którasłużysprawiedliwejwymianie.
5Zob.arystoteles,Politykazdodaniempseudo-ArystotelesowejEkonomiki,przeł.
iprzypisamiopatrzyłL.Piotrowicz,wstępempoprzedziłK.Grzybowski,PWN,War-
szawa1964,s.284in.
6Zob.ibidem,s.18in.
