Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
Częśćteoretyczno-metodologiczna
grupa,nieograniczająsiędoleksyki:DPosługiwaniesiętylkoterminem
słownictwo(zawodowe,środowiskowe)niewpełnioddajejednakistotę
opisywanegozjawiska,przedewszystkimzaśnieuwzględniapowiązań
strukturalnychmiędzyskładnikamiopisywanegozbioru”(Markowski
1992b,s.89).
Opotrzebiezawężeniaużyciadrugiegoztychterminówpisała
m.in.DanutaButtlerowa.Jejzdaniem,ogwarzedanegośrodowiska
możnamówićtylkowówczas,gdymamydoczynieniazestosunkowo
dużymzasobemsłownym,liczącymconajmniejpóltysiącajednostek.
Jeszczeistotniejszyjestwedługautorkizakrestematycznybadanej
leksyki.Zasadniczymwarunkiemistnieniagwaryjestjejzdolnośćdo
opisaniarealiówdotyczącychnietylkożyciawokreślonejgrupie,lecz
ipozanią:DGwaraśrodowiskowa-townaszymrozumieniumikrosys-
temnominatywny;powinnawięcdysponowaćsłownictwemzdolnym
opisaćprzynajmniejterealia,zktórymisięczłowiekstykawżyciu
codziennym”(Buttler1973,s.157)6.
Zaprowadzeniupewnegoporządkuwnazewnictwiesocjalnych
wariantówpolszczyznysłużyrównieżichwewnętrznypodziałnadwa
typy:wariantyśrodowiskoweizawodowe.Odmianyprzystosowane
doopisaniaprofesjonalnychsferdziałalnościgrupyoddzielasięwten
sposóbododmian,wktórychdobórśrodkówjęzykowychpodporząd-
kowanyjestekspresywności(zob.Grabias1997,s.159).Takieroz-
różnieniepojawiasięwwiększościpracpoświęconychsocjolektom,
chociażprzyjmujeonoróżneformy.Częstąpraktykąwśródbadaczyjest
używanieterminówoogólnymznaczeniu(odmiana,wariant,język,gwa-
ra)iopatrywanieichwłaśniewspomnianymiprzydawkamiokreślają-
cymi:zawodowy,środowiskowy.Niewątpliwiejednakrozstrzygnięcie,do
którejzdwuwymienionychgrupnależydanywariantleksykalny,bywa
czasemtrudnelubnawetniemożliwe.Słownictwowielusocjolektów
wykazujebowiemcechywłaściweobutypomiczęstoniełatwousta-
lić,któreztychcechsądominujące.Językoznawcydostrzegajązresz-
tątrudnośćzastosowaniaprzytoczonegopodziałuwpraktyce,przy
6ZdaniemDanutyButtlerowejDtermingwaraniejestnadużywanyiwtym
wypadku,gdypewnaodmianajęzykacharakteryzujesięjedynieswoistymze-
stawemsłownikowym,jeślitylkooweodrębnościmającharakterkomplekso-
wyiskładająsięnacałośćróżnąodstrukturyleksykalnejpolszczyznyogólnej”
(1973,s.154).
