Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
odwoływaćdospecjalnychsiłideklarował,żeistotyzjawiskażycia
anijegopoczątkówwyjaśnićsięniedaiżetrzebasięztympogodzić
(ramka1.1.).Zdawałsobiesprawęzistnieniadziedziczności,alenie
mógłwiedziećoewolucji(zakładał,żegatunkisąniezmienne).
Śniadeckiwyprzedziłswojąepokę,dostrzegającznaczenieinterakcji
międzyorganizmamiwskalicałejbiosfery–możnapowiedzieć,
żebyłprekursoremnaukowejekologii.Pisał:„Możnacałąożywioną
częśćświatanaszegouznaćzaorganicznąjedność,którejrodzaje
igatunkisąrozmaitymiczłonkami,aletaknawzajemzesobą
związanymi,iżjednesąnieuchronniepotrzebnedobytowania
drugim,iżsobiepomagająiusługująnawzajem,iżjedne
przygotowujążywnośćdrugimiżycieswewnie,żetakpowiem,
przelewają.Żezatemżycietychostatnichistotjestkontynuacją
iulepszeniemżyciapierwszego,żenakoniecodżywnamateria,
krążąciprzechodzącnastępnieprzezwszystkieteczłonki,przez
takowekrążenieiciągłąodmianęrodzifenomenpowszechnego
życia”(Teoriajestestworganicznych,t.1).TraktatŚniadeckiegobył
przetłumaczonynaniemieckiifrancuski,byłdocenianyprzez
uczonychwinnychkrajach,alenieodegrałroli,najakązasługiwał.
WPolscewogóletegodziełaniezauważono[2],[5].
ŻyciepoDarwinie
WpierwszejpołowieXIXwiekunastąpiłbardzointensywnyrozwój
naukprzyrodniczych,alejeżelichodziowyjaśnieniezagadki,czym
jestżycie,przezpółwiekupoForsterzeiŚniadeckimsytuacja
niewielesiępoprawiła.Przełomemokazałosięwyjaśnienieprzez
Darwinamechanizmuewolucjiwdrodzedoborunaturalnego(1859),
którejednakwniewielkimstopniuprzyczyniłosiędoustalenia,czym
właściwejestżycie,atylkozaostrzyłopytanieoto,skądsięwzięło.
TeoriaewolucjiDarwinaimplikowała,iżwspółczesnaróżnorodność
formżyciapochodziodwspólnegoprzodka.Skądonsięwziął?
Nawetentuzjastycznyzwolennikjegoteorii,ErnstHaeckel,narzekał
(wroku1861),że„nierzuca[ona]światłanapochodzenie
prymitywnegoorganizmu–prawdopodobnieprostejkomórki–
