Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Moimwłasnymcelombadawczymnajbliższajestperspektywamo-
deludyscypliny,aczkolwiek,jeślisięmubliżejprzyjrzeć,niecoproble-
matyczneokazujesięsamopojęcie„dyscyplinynaukowej”.JużLudwik
Fleck,prekursorsocjologiiwiedzynaukowej,zauważył,żewiedzana-
ukowaprzynależnadookreślonejdziedzinynaukinieistniejewpostaci
innejniżjejkonkretne,naderróżnorodnemanifestacjeiodmiennega-
tunkipisarstwanaukowego6.Podręcznik(względnietekstpopularyza-
torski)stanowijedynemiejsce,gdziemożnamówićonaucewliczbie
pojedynczejgdziejawisięonajakozbiórmniejwięcejspójnejwie-
dzy.Niechodziwięcoto,abypodręcznikjakomodelodwzorowywał
strukturędanejnauki,stanowiącniejakopomniejszonąkopięczegoś,
corealnieistniejepozajegokartamiizupełnieodniegoniezależnie,
aleojegoznaczeniejakoswegorodzajuprojektuczyteżkonstruktu
dyscyplinyjakocałości,którejniemożnazaobserwowaćinaczej,niżśle-
dzącpodręcznikiipracepopularyzatorskie.Bymócwewłaściwysposób
analizowaćpodręcznikijakomodeledyscyplinynaukowej,należymieć
oczywiścieelementarnąwiedzęnatemattypowych,właściwychjejpro-
blemów,jednakskupićsiętrzebananichsamychjakonaodrębnym,
służącymspecyficznymcelom(naczeleztworzeniemobrazudanejdzie-
dzinynaukijakouporządkowanegozbiorukoherentnejwiedzy)irzą-
dzącymsięwłasnymiregułamigatunkupisarstwanaukowego.
Choćobecnieróżnorodnepodręcznikipowszechniestosowane
wedukacjisocjologicznej,stanowiącpodstawowąpomocdydaktycz-
ną,niezawszeiniewszędziepełniłyonerolę.Wszczególnościich
użycieniebyłokoniecznetam,gdziedominowałHumboldtowskimo-
deluniwersytetuztypowądlańorganizacjądydaktyki.Kluczowąrolę
odgrywałwnimprofesor,posiadającyteoretyczniecałkowitąswobodę
doborunauczanychtreści,któregowykładstanowiłdlastudentówza-
sadniczeźródłowiedzy,aprowadzoneprzezeńseminariumwdrażałoich
dosamodzielnejpracybadawczej.Skutkiemtegobyłaindywidualiza-
cjaprzekazywanychtreściiwrezultaciebrakjednolitegostandarduna-
uczania,niepotrzebnegowelitarnymsystemieedukacjiakademickiej,
6LudwikFleck,Powstanieirozwójfaktunaukowego,WydawnictwoLubelskie,
Lublin1986,s.153–160.
13