Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
zawszetylkojednostkowa”,zaśjejrzekomezbioroweformysą
jedyniehipostazamiczywręczbłędamipoznawczymi16.
„Wjakisposóbprzekazywanajestipodtrzymywanapamięć
grup?”–toprostepytaniepowtarzasięwksiążceConnertona
kilkanaścierazy,wśródlicznychdygresjipodtrzymującwciąż
powracającygłównywątekdociekań.Autorstwierdzawyraź-
nie:abyuniknąćnieprawomocnychuproszczeń,jakiesłusznie
zarzucasięszkoleDurkheima,niezbędnejestustalenie,wjaki
sposóbprzeszłośćobecnajestwteraźniejszości17.SamConner-
ton,wykorzystujączdobyczewieluróżnychdyscyplinhumani-
stycznych,dokonuje–jaksampisze–stopniowejkonkretyzacji
odpowiedzinatopytanie.
Najpierwrozważawięc,naczymwogólepolegaspołecz-
nycharakterpamięci,następnieskupiauwagęnazbiorowych
ceremoniachsłużącychjejpodtrzymywaniuitransmisji,póź-
niejzaśzajmujesięcielesnym(nawykowym,performatywnym)
aspektempamięci,pozostawiającjednakmiejscenaanalizę
innychjejnośników,takichjakkalendarz,organizacjaprze-
strzeniczyprzedmioty.ConnertonprzejąłwięcodDurkheima
ijegouczniówmyśleniewkategoriachnośnikówipraktyk
pamięci,wskazującprzytymjednakkonsekwentnienanie-
rozdzielnośćtychdwóchaspektów:niemapraktykbezpod-
trzymującychjenośników,aniteżnośnikówbezożywiających
jepraktyk.
16Takiezarzutywobeccałegoparadygmatuformułujenp.RobertTra-
bawewstępiedoPamięcikulturowejJanaAssmanna.
17Fenomenologicznierozumianepojęcieobecnościprzeszłościupo-
wszechniłosięwbadaniachnadpamięciązasprawąRuthBehar(por.tejże,
SantaMaríadelMonte:ThePresenceofthePastinaSpanishVillage,Prin-
cetonUniversityPress,Princeton1986).Podsumowanienajważniejszych
koncepcjidotyczącychformtejobecnościzawieraartykuł:K.Birth,The
ImmanentPast:CultureandPsycheattheJunctureofMemoryandHistory,
„Ethos”2006,vol.34,nr2,por.zwłaszczas.178–180.Przeglądfilozoficz-
nychpróbanalizyzjawiskaobecnościprzeszłościpor.P.Ricoeur,Pamięć,
historia,zapomnienie,tłum.J.Margański,Universitas,Kraków2007,s.56–
57;por.teżG.Deleuze,Bergsonizm,tłum.P.Mrówczyński,„KR”,Warsza-
wa1999,s.55–57.
12
