Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
zodciętąmęskągłowąnamisie,możewydawaćsięnaturalnąkon-
sekwencjątego,cowobraziepoprostujestnaoczniedane.Zpro-
stegostwierdzeniafaktuwynikawybórikonologiijakoadekwatnej
metodyjegowyjaśnienia,azastosowaniemetodyikonologicznejdaje
wwynikuwniosek,żeobrazprzedstawiatematliterackiSalome.Tym
samympotwierdzasięużytecznośćiskutecznośćmetodyikonolo-
gicznej,azarazem„prawdziwość”ikonologicznejteoriiobrazu.Cały
tenukładzarysowujejednakrównieżlogikęzależnościodwrotnych:
ikonologicznateoriaobrazujakoformyprzedstawieniowejdyktuje
takisposóbwidzeniadziełmalarskich,którypoleganarozpoznawa-
niuprzedstawionychrzeczyizdarzeńjakopodstawowychfaktów.
Itakkołosięzamyka.Faktyokreślanesązpunktuwidzeniateoriiiza
pośrednictwemmetodypotwierdzająteorię,mimopozorówprostej
zgodnościzdanymiobserwacyjnymizawszesąniezbywalnie–jak
ująłtoHeller–„uteoretyzowane”7.Hans-GeorgGadamer,odrzuca-
jącfikcję„czystości”stwierdzeńofaktach,zwróciłuwagę,żesposób
określeniafaktówma,jakkażdawypowiedź,charakterdialogiczny,
motywowanyiinterpretacyjny.Jesttakąinterpretacjąstanurzeczy,
któraodpowiadanapewnąmotywacjędostwierdzenia,jakfaktycz-
nierzeczysięmają8.Zarównownaukachprzyrodniczych,jakihu-
manistycznych,„tego,codane,niedasięoddzielićodinterpretacji.
Dopierowjejświetlecośstajesięfaktem,aobserwacjaokazujesię
zdolnacośwyrażać”9.
Pominąćmożnanierozstrzygalnąkwestię,nailewstępnahipo-
tezateoretycznapoprzedzaczynioneobserwacje,anailepowstaje
jakouogólnieniewnioskówwyprowadzonychzobserwacji.Gotowa
teoriaobrazustanowiwkażdymrazieskrystalizowanąpostaćogól-
7
M.Heller,op.cit.,s.71–73.„Wiadomodziśzpewnością–piszeHeller–że
nieistnieją»nagiefakty«.Cowięcej,nietylkokażdyfaktzosobna,aleprzede
wszystkimzespółwszystkichfaktówwynikającychzdanejteoriinaukowej,jest
głębokoprzesiąkniętydanymiteoretycznymi.Międzyskładowąfaktycznąnaszej
wiedzyajejskładowąteoretycznąwystępujesprzężeniezwrotneocharakterze
nieliniowym”
.Najdobitniejzależnośćstwierdzanychfaktówodzasobupojęcio-
wegoteoriipodkreślałPaulFeyerabend,Przeciwmetodzie,przeł.S.Wiertlewski,
Warszawa2021.
8
H.-G.Gadamer,Językirozumienie,przeł.B.Sierocka,w:idem,Językirozumienie,
wybór,przekładiposłowieP
.DehneliB.Sierocka,Warszawa2003,s.19–20.
9
Idem,Tekstiinterpretacja,przeł.P
.Dehnel,w:idem,Językirozumienie,op.cit.,
s.111–112.
10
AdamMickiewiczUniversityPress©2022
