Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Tymsamymzanajwyższyrodzajsztukizostałauznanaarchitektura
(wrazztowarzyszącąjejrzeźbą)itogłówniezajejpomocąmiano„edu-
kowaćmasy”(oczywiścieniebyławtymosamotniona,wspomagaćją
miaływszystkieinnedziedzinysztuki,wrazzmalarstwem,literaturą,
anawetmuzyką)orazstanowićreprezentacjęwładzy
.
WWarszawieniezwykleważnąrolęodgrywałPałacKulturyiNa-
uki,którypodkątempełnionejwstolicypaństwamonopartyjnegofunk-
cjisymbolicznejmożnaporównaćdoPanoptykonu–budowliopartej
naokręguiwieżystrażniczej,gdziekontrolanadwięźniami,znajdują-
cymisięwcelachokrężnegobudynku,poleganapoczuciuciągłejobser-
wacjiprzezstrażnika,któregoniemożnazobaczyć14.Wtymwypadku
prawodopatrzeniaMirzoeffastajesięwięcwyznacznikiemwładzy
,któ-
ramananiemonopol.
Nategotypuzależnośćmożnarównieżspojrzećgenderowo.Fallicz-
nyPałacjesttym,którypatrzynaWarszawę,będącąmiastemokobie-
cymkodziesymbolicznym,przezromantykówuznanymzamatkębole-
sną15.Tenswoisty„gwałt”nastolicybudziłiwciążbudziniechęćwielu
warszawiakówwzględemomawianegobudynku16.
Opozycjabinarnamęskie-kobiecebyłastosowanatakżedowizerun-
kusamegoStalina,któryposługiwałsięstereotypemmęskościwradziec-
kiejpropagandzie,będąctymsamymprzeciwstawianym„histerycznie
kobiecemu”Hitlerowi17.
Omawianakontrakcjabyławięcbardzoważnymelementemnurtu,
którywyraźniedowartościowywałkodmęski,mimożeoficjalnieide-
ałemnowegoczłowiekabyłaandrogyne,czylipostaćbędącapołącze-
niemobupłci.
Jednaktaknaprawdęsocrealizmnieopierałsięnaprostympodziale
binarnym.Wedleanalizy
,którątuzaproponuję,lepiejodzwierciedlitooś
14PojęciapanoptykonujakosymbolustałejinwigilacjiużyłwpracyNadzorowaćikarać
MichaelFoucault,zob.M.Foucault,Nadzorowaćikarać,przeł.T
.Komendant,Warszawa
2009.
15W
.Tomasik,Inżynieriadusz.Literaturarealizmusocjalistycznegowplanie„propagandy
monumentalnej”,Wrocław1999,s.69.
16Zob.Z.Grębecka,Axismundiiranysymboliczne,[w:]PałacKulturyiNauki.Między
ideologiąamasowąwyobraźnią,red.Z.Grębecka,J.Sadowski,Kraków2007.
17J.Palmer,Thespacialpoeticsofthepersonalitycult.CirclesaboutStalin,[w:]Thelandcape
ofstalinism.Theartandideologyofsovietspace,red.E.Dobrenko,E.Naiman,Waszyngton
2003,s.27.
15
