Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
UstrójPRLtraktowałkobietyjakoszarą,jednolitąmasę,zapominając
oróżnicachwichwykształceniu,pochodzeniuiindywidualnychpotrzebach.
OiledlaprzedwojennychchłopekczyrobotnicPolskaLudowabyłarzeczy-
wiścieszansąnaawansspołecznyizawodowy
,todlaziemianekczyintelektu-
alistekbyłakońcemichdotychczasowegoświataiograniczeniemwolności10.
Jednakparadokstenwystępowałjedyniewrzeczywistościspołecz-
nej.Wporządkusymbolicznymkobietawistociezostałazrównana
zmężczyznązasprawąprzeniesieniananiąmęskiegokodugendero-
wego.Powstaławtensposóbandrogynicznapostaćbyłapozbawiona
charakterystycznychdlakodukobiecegoznamionseksualności.To–
„robotnica”,szczelnieopakowanawkombinezon,niebędącaobiektem
pożądania,azatemformaupodmiotowiona,posiadającato,coNicolas
Mirzoeffnazywa„prawemdopatrzenia”,którestanowioautonomii
ipodmiotowości11.Robotnicaniejestkobietą,naktórąsiępatrzy
,ale
kobietą,którapatrzy.
Pozbawieniefigurkobiecychseksualnościsprawiło,żeznalazłaona
swójwentylwfigurachmęskich,naktóretymsamymzostałyprzeniesio-
neelementykodukobiecego.
Tymsposobemideologianurtudokonałaciekawegozabiegusymbo-
licznego.Mimożerównouprawnieniepłciwrzeczywistościniemiało
wtedymiejsca,apozycjakobietyniewielesięzmieniła(mimopropagan-
dowychhasełwrogonastawienidoemancypacjibylisamirobotnicy
,któ-
rzyprotestowaliprzeciwkotakimzmianomkulturowym)12,tonapolu
semantycznymdoszłonietylkodozrównaniaiujednoliceniapłci,ale
takżedoichprzemieszania,anawetzamianymiejsc.Dotąderotykaza-
rezerwowanabyłabowiemprawiewyłączniedlakobiet,któreczęściej
występowałyjakoobiektydziełsztuki.Wnurciesocrealistycznymzosta-
łodokonaneprzeniesienietejrolinapostaciemęskie.
Pierwiastkimęskiiżeńskiwrealizmiesocjalistycznymłącząsię
izstępująnakażdegoczłowieka,kobietyimężczyzn,czyniącichrów-
nymi,azarazemidentycznymi.Dająwtensposóbidealnytwór,najdo-
10A.Nowakowska-Wierzchoś,KobietywPolsce„ludowej”,www.feminoteka.pl/muzeum/
readarticle.php?article_id=57,dostęp:20.5.2015.
11N.Mirzoeff,TheRighttoLook,„CriticalInquiry”2011,vol.37,nr3,s.473.
12M.Fidelis,Szukająctraktorzystki,www.miesiecznik.znak.com.pl/8171/calosc/malgo-
rzata-fidelis-kobiety-i-komunizm,dostęp:20.5.2015.
13
