Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
P.
Blumczyński
–Ojakościowejprzewadzeprzekładunadoryginałem
15
nieżnawyraźnieodmiennystatusautoraitłumacza.Tendruginierzadkodziś
bywawymienianydopieronaodwrociekartytytułowej–obokredaktora,
korektora,składaczaiprojektantaokładki–awprzypadkuwielutekstównie-
literackich,wtymnp.naukowychlubtechnicznych,pozostajedlaczytelników
całkiemnieznanylub,jakpowiedziałbyLawrenceVenuti,nniewidzialny”(zob.
Venuti,1995).Wszystkotosprawia,żemożliwośćjakościowejprzewagiprze-
kładunadoryginałemwydajesięzzałożeniawykluczona;tłumaczeniemoże
wnajlepszymprzypadkudorównaćtekstowiwyjściowemu,alenigdygonie
przewyższy.Dotakiegownioskuprowadząrównieżteorieprzekładuoparte
napojęciuekwiwalencji,azatemirozumieniuoryginałuwkategoriachwzorca
–odnosząctęmetaforęnapowrótdorzeczywistościpozajęzykowejnależałoby
uznaćteoretycznąmożliwośćwykonaniaidealnejkopiiirydowo-platynowego
odważnikaprzechowywanegowS¯vrespodParyżem,niemogłabyonajednak
nigdystaćsięlepszymwzorcemkilograma,conajwyżejrówniedobrym.
Tymczasemmożnaprzyjąćodmiennezałożeniaodnośniedoistotytłu-
maczeniaispróbowaćinaczejspojrzećnarelacjęmiędzyoryginałemiprze-
kładem,coumożliwichoćbyczęściowąobronętytułowejtezy.Azatem:pod
jakimiwarunkamiiwzględamiprzekładuznawanybywazalepszyodorygi-
nału?Nadalszychstronachpostaramsięodpowiedziećnatopytanie,naj-
pierwpoprzezomówieniewybranychprzypadkówjakościowejnadrzędności
przekładu,anastępniepróbęuogólnieniapoczynionychobserwacjidopo-
staciwniosków.
PRZEKŁADJAKORYWALIZWYCIĘZCA
Przeglądtegorodzajunależałobyzapewnerozpocząćodstarożytnej
kultury,którawznacznejmierzewyrosłanafundamenciedorobkulite-
rackiego,filozoficznegoireligijnegopodbitychprzezsiebienarodów.Pi-
śmiennictwołacińskie,jakwiadomo,nniemalodzaraniażywi[ło]się(…)
tłumaczeniamiizarazemprzeróbkamiutworówgreckich”(Domański,
2006:5).Łacińskateoriaipraktykaprzekładuzregułypodkreślałanad-
rzędnośćsensuwobecsłowa,dopuszczającformalnąswobodętłumacze-
nia,anawettwórcząinwencjętłumacza,oczymprzekonujemysięstudiu-
jączarównosameprzekłady,jakiwypowiedziwybitnychtwórcówokresu
rozkwitucesarstwarzymskiego,aszczególnieHoracegoiCycerona.Trzy
wiekipóźniejśw.Hieronimotwarciedawyrazprzekładowczejmentalno-
ściimperialnejdowodząc,żeśw.Hilarynnietrzymałsię(…)kurczowo
drzemiącejliteryaniniezamęczałsięwnieskładnymiprostackimtłuma-
czeniu,leczbiorącjakbywniewolętreśćdziełaprzekładałjeprawem
