Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.3.Formyregionalizmu
43
rajączakryteriaselekcjipoziomsformalizowania,kosztydlapaństwzaangażowanych,
wtymkrajudominującego(tzw.dostawcyinstytucji),orazzakrespotencjalnychod-
działywańnaregionalnąarchitekturęhandlową.
Regionalnespotkanieczyteżforumds.handlucharakteryzujeniskistopieńsforma-
lizowania,ajednocześnierelatywnieniskiekosztydlapaństwzaangażowanych,wtym
państwadominującego.Należyjednakowożpamiętać,iżforumhandlowemożestop-
niowoewoluowaćwkierunkubardziejzaawansowanejformułyregionalizmuhandlo-
wegowkonsekwencjidecyzjijegouczestników,aprzedewszystkimlidera.Kolejna
formaregionalizmuhandlowego,regionalnawspółpracahandlowa,przybierazwykle
postaćstrukturynieusankcjonowanejprawnie.Wprzypadkuregionuazjatyckiegokry-
tyczneznaczeniemawtymkontekściepodnoszeniekompetencjiiwspółpracaprzemy-
słowa,służącepromocjihandlu.Niejednokrotniezatemwmiejscewspółpracyhandlo-
wejstosujesiępojęciewspółpracygospodarczejzuwaginajejszerokizakres.Koszty
byciapaństwemlideremwtegorodzajukooperacyjnejstrukturzehandlowejtudzież
gospodarczejsązróżnicowanezależnieodokoliczności,jakożestanowiąfunkcjępo-
dejmowanychdecyzjiidziałań.Najpowszechniejwystępującąistosowanąformąre-
gionalizmuhandlowegowXXIwiekujestusankcjonowanetraktatoworegionalnepo-
rozumieniehandloweprzewidującezniesieniebądźredukcjębariertaryfowych.Tego
rodzajuumowyopartenawzajemnościnazywanesątakżeporozumieniamiowolnym
handlu(FTA).JakożejednązkluczowychregułsystemuGATT/WTOjestbezwarun-
kowestosowanieklauzulinajwyższegouprzywilejowania(MFN)wodniesieniu
dowszystkichpaństwczłonkowskich,porozumienieowolnymhandlumusispełniać
trzywarunkizapisanewart.XXIVGATT(GeneralnePorozumieniews.TaryfiHand-
lu).Popierwsze,umowategorodzajupowinnaeliminowaćbarierytaryfoweipozata-
ryfowewewszystkichgrupachasortymentowychhandlupomiędzystronami.Podru-
gie,wkonsekwencjipodpisaniaFTAhandelzpaństwamiztrzeciminiepowinien
podlegaćdodatkowymrestrykcjom.Potrzeciewreszcie,należyopracowaćracjonalny
harmonogrampracnadporozumieniemowolnymhandlu.Coistotne,zasprawąKlau-
zuliPrzyzwolenia(EnablingClause)przyjętejnaetapiefinalizacjirundytokijskiej
GATTw1979r.krajerozwijającesięniemusząrespektowaćart.XXIV
,projektując
FTA61.Przykładowo,StrefaWolnegoHandluASEAN62(AFTA)opierasięnaKlauzuli
Przyzwolenia,niezaśnaart.XXIV
.Problemempozostajewtymkontekściebrakdefi-
nicji„gospodarkirozwijającejsię”wsystemieprawnymWTO(ŚwiatowaOrganizacja
Handlu).Kontekstprawnyjestwtymprzypadkuniezwykleistotny,jakożewiększość
państwazjatyckich,włączniezChinami,możeswobodniezawieraćFTAzpartnerami
regionalnymi,wykluczajączporozumieniasektorywrażliwe,tj.przemysłmotoryza-
61J.Ravenhill,“TheNewBilateralismintheAsia-Pacific”,ThirdWorldQuarterly,No.24/2003,
s.299-317;B.M.Hoekman,H.M.Kostecki,ThePoliticalEconomyoftheWorldTradingSystem,Oxford
UniversityPress,Oxford2001.
62AssociationofSoutheastAsianNations-StowarzyszenieNarodówAzjiPołudniowo-Wschod-
niej,zrzeszającedziesięćpaństwregionu:BruneiDarussalam,Filipiny,Indonezję,Kambodżę,Laos,
Malezję,Myanmar,Singapur,TajlandięorazWietnam.
