Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
WPROWADZENIE
Przeplataniesiętrojakiejmaterii(narodowościowej,religijnejorazjęzy-
kowej)tokulturowykonteksttoruńskichwierszyweselnych3.
Podstawowykonteksthistorycznyowychwierszybyłdeterminowa-
nydoprawdywyjątkowymstatusemmiastawspółcześniezwanegonie-
kiedyflKrakowempółnocy”
.
[…]trzywielkiemiastaPrusKrólewskichposiadałyniezwyklemocnąpo-
zycjęnietylkogospodarczą,aleiustrojowąwramachPrusKrólewskich,
awkonsekwencjiwcałejRzeczypospolitejpolsko-litewskiej,bijącwtejmie-
rzemiastarezydencjalnekrólówpolskich–KrakówiWarszawę.[…]Moż-
napowiedzieć,iżpopewnychperypetiachwlatachdwudziestych–czter-
dziestychXVIw.Toruństałsięmiastemrządzonymprzezprotestantów:
przykatolicyzmiepozostałaraczejniewielkagrupadrobnegomieszczań-
stwaigłównienapływowaludnośćprzedmieśćpochodzeniawiejskiego4.
WtakimstanierzeczystatustychPolaków,którzybylikatolikami,moż-
nazwerbalizowaćsłowamitytułu,jakimKrzysztofMikulskiopatrzył
swójartykuł:Obcywoblężonejtwierdzyprotestantyzmu…5.Innymisło-
wy:wzasadniczoluterańskimToruniukatolicymogliczućsięflobcymi”
,
wRzeczpospolitejcorazmocniejzdominowanejprzezKościółRzym-
skokatolickiprotestantommiastomogłozaśjawićsięjakofloblężona
twierdza”
.
ZarazemdawnyToruńbyłmiastem,wktórymznamiennydlaRzecz-
pospolitejstanowyporządekspołecznyprzyjąłswoistąpostać:flToruń-
skipatrycjatniewątpliwiekorzystałodśredniowieczazewszystkich
wmieścieitd.);językpolskiszczególniewuroczystościachtypukatolickiegobądź
wiążącychsięzudziałemdygnitarzypaństwapolsko-litewskiegonawszelkichim-
prezachpolitycznych,jeżeliniemiałycharakteruwewnątrzmiejskiego;języknie-
mieckizaśobowiązywałwpełniwuroczystychwystąpieniachżyciawewnątrzmiej-
skiego(wyborywładzmiejskichitd.).RolajęzykaniemieckiegowzrosławXVIIIw.”
Tenże,JęzykkulturyiżyciacodziennegowToruniuwXVII–XVIIIwieku,[w:]tam-
że,s.77.
3Szerzej:B.Nadolski,Wstęp,[w:]PoezjarenesansowanaPomorzu,wybór,
wstęp,objaśnieniaB.Nadolski,Gdańsk1976,s.40.
4S.Salmonowicz,Protestanciikatolicywjednymmieście:casusTorunia
wXVI–XVIIIwieku,[w:]Rzeczpospolitawieluwyznań,red.A.Kaźmierczyk,
A.K.Link-Lenczowski,M.Markiewicz,K.Matwijowski,Kraków2004,s.65–66.
5K.Mikulski,Obcywoblężonejtwierdzyprotestantyzmu–portretzbiorowyka-
tolikówtoruńskichwIIpołowieXVIIwieku,[w:]tamże,s.293.
