Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Francuskatradycjagrozy
wzamkuVincennes–jednejzrezydencjikrólewskichprzedwybu-
dowaniemWersalu.Wswoichpowieściachportretowałonprakty-
kilibertynów,seksualneorgie(czasempełneprzemocy),podczas
którychdochodziłodostosunkówbardziejcharakterystycznych
dlarelacjioprawca–ofiaraniżpartner–partner.Jegonajsłynniej-
szymdziełembezwątpieniapozostaje120dniSodomyiGomory
(1785)–opisorgii,wczasiektórejwykonywanesąrozmaiteprakty-
kiseksualne,łączniezrozmaitymiparafiliami,atakżepraktykami
wywołującymiból.
TwórczośćdeSade’apozostajejednakniejednoznacznawod-
biorze.WprzeciwieństwiedoteatralnychsztukCrébillonawszo-
kującejtwórczościautoraJustyny,czylinieszczęściacnotymożnado-
szukaćsiępewnejrefleksjifilozoficznej,próbybadanialudzkiej
psychikiprzezukazanieskrajności,jakiejątworzą.Abstrahującod
ocenyipogłębionejanalizytejtwórczości,niewątpliwepozostaje
to,żeprzepełniajągrozaiprzemoc(takżenatleseksualnym).We
wspomnianychNieszczęściachcnotyfinałpowieściprzywodzina
myślraczejpowieśćgotyckąniżosiemnastowiecznypamfletwy-
mierzonywhipokrytycznespołeczeństwo.Bohaterkadoznajetakże
wymyślnychtortur,aczęśćakcjidziejesięwodludnymzamczysku,
któryprzynależyprzecieżdohorrorowegoimaginarium.Bliskie
deSade’owibyłyrównieżtematyzrepertuarugrozyparexcellence.
WopowiastceWidmonajsłynniejszylibertynprzedstawiahistorię
wdowyodwiedzonejprzezzjawęswojegozmarłegomęża.Cocieka-
we,wtejnawskrośezoterycznejopowieścinadnaturalnewidmonie
mazłośliwegocharakteru,wzasadziejegointencjesąprzyjacielskie.
Wydawaćbysięmogło,żewtwórczoścideSade’atkwipewna
sprzeczność,pewienparadoks.Otobowiempisarz,filozof,dzia-
łacznawskrośracjonalny,kojarzonypowszechniezoświeceniową
filozofią,zradykalnymtriumfemracjonalizmu,zparareligijnym
26
