Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
bowiemczasieopozycyarepublikańskaniemiałajednolitegopoglądu
naśrodki,jakiminależyodeprzećgwałtLudwikaNapoleona.
Socyaliści–araczejwiększośćadeptówsocyalizmu–odradzaliopór
zbrojny,zalecającnatomiastprzygotowaniesiędowalkiwyborczej
idogłosowaniaprzyzapowiedzianymprzezNapoleonaplebiscycie
[zamachstanu1851r.ograniczyłsięnarozpuszczeniuciała
prawodawczego;Napoleonpoddałpodgłosowaniewniosek,nadający
muprezydenturędziesięcioletniąiprawozmienieniakonstytucyi;
dopierow1852NapoleonogłosiłsięcesarzemFrancuzów];demokraci
burżuazyjninawoływalidozwalczaniabroniątych,którzytargnęlisię
naprawnieustalonyporządekpolityczny.Włościanierozumowalitak
samo,jakdemokraciburżuazyjni.Niechcemywydawaćsądunad
metodązaleconąinadtą,któraprzezdemokracyęprzyjętązostała,ale
możemyszukaćwytłumaczeniaróżnicywpoglądach.Dlademokracyi
mieszczańskiejidlawłościankonstytucyapanująca–pomimojejwad
–byładobytkiemnarodowym,naktórytargnęłasięrękazdradziecka
Bonapartego;dlasocyalistów,żyjącychmyśląwustroju
nieurzeczywistnionym,tendobyteknarodowyniemiał(tegosamego
przynajmniej)znaczenia.
Bądźcobądźwłościaństwofrancuskiewgrudniu1851rokustanęło
postronierepubliki;dopieroporozpędzeniugromadwiejskichLudwik
Napoleonzostałdyktatorem,apotemcezarem.Włościaństwo
zachowałoswąsiłępolityczną,bowpółwiekupóźniejtrzeciarepublika
weszłanatory,pojakichdziśkroczy,dopierowtedy,gdyFrancya
wiejskaposzłanalewo.
Tylecodoruchuwiejskiego,wktórymnaszbohaterJepprzyjął
udział.Szłonamnatychkilkustronnicachopodkreślenieznaczenia
orazrozmiarówtejwalki,wktórejJeptracichwilowokochankęoraz
własnąwolność.
PozostajenampowiedziećkilkasłówwobronieojcaJepa,starego
gospodarzaBernadacha.Napozórmaonsercezamkniętedlauczuć
rodzicielskich;zesynówwoliontego,którypozostałprzyglebie,
aJepaprzytuladoserca,gdyjużstraciłwszystkichwswejchacieigdy
jedynymspadkobiercąziemirodzinnejmożebyćpotomekjego.Otóż
sądzimy,żeautorniedałnamdobregokluczadosercastarego
Bernadacha.PrawostarszeństwaweFrancyinieistniejeaniteżjest
popularnemlubpożądanemprzezludnośćwiejską.Równouprawnienie
dzieciwprawiespadkowem,zaprowadzoneostatecznieprzez
rewolucyę,sformułowanewkodeksieNapoleona,nietylkoprzetrwało
wiekcały,aleurobiłofrancuskiepojmowanierodzinyjakourządzenia
