Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Schemat1.Relacjejęzyk–naród–państwo
Źródło:oprac.własne
rodówijęzyków.Zpomocątegoschematutrudnowyjaśnićprocesyspołeczne,polityczne
ijęzykowewEuropie,powiedzmy,przed1500r.,awniektórychczęściachświatadodziś
–np.wkrajachafrykańskichczyarabskich.Dlategoteżwydajesięceloweprzedjego
omówieniemzająćsięniecobliżejsytuacjąprzednowoczesną,nieprzesądzając,czy
sytuacjatatowstępdonowoczesności,czyzjawiskotrwałe.
Wschemaciesytuacjiprzednowoczesnejbrakłobyelementunaród4.Schematskła-
dałbysięztrzechelementów:ludność,władzeijęzyk.Ludnośćżyjegłówniewewspól-
notachrodowychiplemiennychlubspołecznościachlokalnych.Każdawspólnotawy-
4Stwierdzeniategonienależyinterpretowaćtak,żewdobieprzednowoczesnejniebyłożadnychczynników
narodotwórczychlubżeniebyłożadnych„narodopodobnych”więzispołecznychlubnawetgrupowyraźnie
ukształtowanejświadomościnarodowej.Chodzioto,żeowewięzispołeczneocharakterze„narodopodob-
nym”(wykraczającezatempozawięzilokalne,pokrewieństwaireligii)niefunkcjonowałyjakopowszechny,
istotnyczynnikkształtowaniasytuacjipolityczno-językowejświataczykontynentów.Natematistnienialub
nieistnienianarodówwdobieprzednowoczesnejtoczysięostryspórwśródnaukowcówzajmującychsię
problematykąetnicznościinarodów.Por.omówienietegosporuuA.Smitha(2007,zwł.rozdz.3:Paradygmaty,
irozdz.5:Historie).
15
