Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1
Wstęp
Wstęp
Językodpoczątkutowarzyszyczłowiekowi.Możnapowiedzieć,żeczłowiekstałsię
człowiekiemwłaśniewtedy,gdy„wymyślił”język.Językumożliwiłabstrakcyjnemyśle-
nie,aprzeztotworzeniewiedzy,przekazywanietejwiedzyinnymludziom–również
tymodległymwczasieiprzestrzeni,atakżekorzystaniezwiedzyinnych.Dziękitemu
mogłapowstaćirozwijaćsięcywilizacja.
Ludziomtowarzyszyłjednakniejęzykjakoabstrakcyjnakategoria,alekonkretny
język,araczejjęzyki,bojęzyków,przynajmniejodczasówbiblijnejwieżyBabel,było
wiele.Wielośćjęzykówpowodowałapewnekonsekwencje.Chybanajważniejszaznich,
októrejmówiwspomnianaprzypowieśćowieżyBabel,totrudnośćwporozumiewaniu
sięludzimówiącychodmiennymijęzykami.Wynikastąd,żetensamjęzykmożesłużyć
jakonarzędziekomunikowaniasięjednychludzi,ajednocześniejakonarzędzieukry-
waniainformacjiprzedinnymi–obcymi,niepowołanymi.
Język,będączrozumiałydlajednychludzi,aniezrozumiałydlainnych,dzieliludzi
na„swoich”i„obcych”,atymsamymstajesiępodstawą(obokinnychczynników)do
pojawieniasięgrupetnicznychinarodów.Tezkolei,jakobytypolityczne,tworzą,li-
kwidują,zmieniająpaństwa,atakżezmieniająsamjęzyk(niekiedywzgodziezpań-
stwem,aniekiedywbrewniemu),np.przezstandaryzację(tworzeniejęzykaliterackiego),
wzbogacaniesłownictwa,atakże,cojestniezwykleistotne,przezkształtowanieprestiżu
danegojęzyka.Prestiżjęzykazkoleiwpływanato,kto,gdzieikiedy(wjakimkontekście
socjo-ipsycholingwistycznym)danymjęzykiemsięposługuje–czyjesttojęzykgodny
salonów,czynadajesiętylkodoużyciawkuchniistajni,czyjestbliskiiintymny,czy
sztywnyioficjalny.
Państwo,zresztą,zwykleniejestbiernewkwestiijęzyka–prowadzijakąśpolitykę
językową–wspierajednejęzyki(abardzoczęstojedenkonkretnyjęzyk)naswoimtery-
torium,innetoleruje,jeszczeinnezwalcza.Prowadzącpolitykęjęzykową,państwopro-
wadzitymsamympolitykęnarodowościową,gdyżwspierająclubzwalczająckonkretne
językiwspieralubzwalczaludzi(grupy),którzydanymijęzykamisięposługująlubsą
znimiemocjonalniezwiązani.Reakcjąnatakąpolitykęmożebyćutożsamianiesięlud-
nościzpaństwem(jeślipaństwoszanujeipromujejejjęzyk)lubodrzuceniepaństwa
(ruchyemancypacyjne–regionalizmy,nacjonalizmyitp.),aleteżodrzuceniewłasnego
7
