Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
I.Założeniajęzykoznawstwa
Znakiwokalno-audycyjnesąwydawaneprzezaparatgłosowyzwierzątilu-
dzi,któryjesttylkoużytymdonowejfunkcjiichaparatemoddechowym.Apa-
ratemodbiorczymsątuuszyzewnętrzne,właściwewszystkimptakomissakom.
Wykorzystanietakpowstałegoaparatuinformacjiwobrębietychdwóchgro-
madkręgowcówjestbardzoróżnorodne.Dowysokiegorozwojudochodzi
systemznakówwokalno-audycyjnychzwiązanychzżyciemseksualnymwśpie-
wieniektórychgatunkówptaków.Szczególniewyraźnyrozwójkodówtegotypu
dasięstwierdzićwobrębieprymatów.Wcześniejszestadiumrozwojureprezen-
tujetusystemkrzykówgibonówiinnychmałp,późniejszejęzykludzi.Wciągu
XXw.rozpowszechniłasiętechnikautrwalaniaznakówmowynapłytachpate-
fonuinataśmiemagnetofonowej.Powstaływięcznakisłuchowetrwałe,aprzy-
najmniejpowtarzalneprzezwielokrotnenagrywanietychsamychpłytczytaśm.
Znakiinstrumentalno-audycyjnenadająinstrumenty,aodbierająuszy.Istnie-
jąonetylkowobrębiespołeczeństwludzkich.Tunależąsygnałynabębnach
itrąbach,używanewarmiachróżnychnarodówiepok.Sygnaływybijanena
bębniezostałyszerokorozbudowaneprzezniektóreplemionamurzyńskieSu-
danu(np.YaundeiEwe)wtzw.mowębębnioną,którąnibytelefonembez
drutuprzesyłanesąnaodległośćróżnewypowiedzi.Głównąjednakdziedziną
znakówomawianegotypujestmuzykainstrumentalna,którawXVIIIiXIXw.
rozwinęłasięwkodniezmiernieskomplikowanyisubtelny.Kodyinstrumen-
talno-audycyjnerozwinęłysięzkodówwokalno-audycyjnych.Mowabębniona
Murzynówpowstałazmowyzwykłej,amuzykaześpiewu.Napograniczuobu
typówznakówsłuchowychstojąrównieżomawianejużpoprzednioreprodukcje
mowyzpłytitaśm,bowprawdziepunktemwyjściajesttuaparatgłosowy
człowieka,alereprodukcjidokonująaparaty.
Znakizarównowzrokowe,jaksłuchowedająorientacjęprzestrzenną,gdyż
sąprzyjmowaneprzezorganyparzyste:dwojeoczuczydwojeuszu.Przyjmo-
wanieznakuwdwóchpunktachpozwalazawszeokreślićnietylkokierunek,ale
iodległość,zktórejznakdochodzi.Następujekonkretyzacjakanałuinforma-
cyjnego.Dlaodbiorcyjasnesąjegodwakrańce:punkt,zktóregowychodzi
znakwzrokowyczysłuchowy,imiejsce,naktórymonsamstoi.Tosąramy
przestrzennekażdegoaktuinformacji,awięciaktumowy.Mająonepodsta-
woweznaczeniedlabudowykodów.
Natomiastsameróżnicemiędzykanałamiinformacjimająznaczeniedrugo-
rzędne,gdyżtensamkodmożebyćrealizowanyprzypomocyróżnychkanałów.
Takiewłaśnieróżnepostaciejednegoitegosamegokodurealizo-
wanetylkoprzypomocyróżnychkanałówinformacjinazywa-
myjegosubkodami.Jedenznich,najczęściejużywany,jestsubkodem
głównym.Itaknp.możemywymienićpięćróżnychsubkodówjęzykarealizo-
wanychprzezróżnekanałyinformacyjne,amianowicie:l)subkodwzrokowy
przemijający–mowamimicznagłuchoniemych,2)subkodwzrokowytrwały–
pismo,3)subkodgłównywokalno-audycyjny–językmówiony,4)subkodinstru-
