Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I
ZAŁOŻENIAJĘZYKOZNAWSTWA
1.DEFINICJAJĘZYKA
Językoznawstwojestnaukąojęzyku,abywięczrozumiećjegoistotę,trzeba
określić,cotojestjęzyk.Przysłuchującsięmowieludziwróżnychkrajach,jednych
znichrozumiemy,innychzaśnierozumiemyzupełnie.Stwierdzamywówczas,że
ci,którychnierozumiemy,wychowalisięwinnejniżmytradycjispołecznej,że
mówiąinnymniżmy,przekazanymimprzezprzodków,językiem.Bezwspólnego
językaniemazrozumiałejmowy.Widzimywiec,żejęzykwchodziwskładmowy
iprzejawiasięwniej,żejestniezbędnymskładnikiemmowy.Językiem
nazywamyto,cowmowiejestrównocześniespołeczne,trwałe
iabstrakcyjne.Próczjęzykanamowęskładająsiętakżeiinneczynniki.
Mowaludzkawswejtypowej,pełnejpostacitoporozumieniedźwiękowe
dwóchosób,wktórymjednadrugąoczymśpowiadamia.Takokreślonamowa
obejmujekilkafaz.Niezbędnymjesttuprzedewszystkimsamproces
mówieniajednejzporozumiewającychsięosób.Mówieniemożnaokreślić
jakoprocesindywidualny.Obejmujeonoprocesypsychicznenadawcy,pole-
gającewzasadzienawytwarzaniupewnychtreścipojęciowych,związanych
zokreślonymiprzedstawieniamidźwiękowymi.Ponadtowskładmówienia
wchodząruchyaparatumowyczłowieka,tj.płuc,wiązadełgłosowych,języczka
kończącegopodniebieniemiękkie,języka,szczękidolnejiwarg.
Mówieniejestpierwszą,podstawowąfaząmowy.Drugąjejniezbędnąfazą
jestzrozumieniesłównadawcyprzezodbiorcę,słuchacza.Falepowietrzapo-
ruszoneprzezosobęmówiącądochodządouchasłuchaczaitamzapośrednic-
twembłonybębenkaiinnychnarządówwywołująwrażeniadźwiękowewjegopsy-
chice.Tewrażeniadźwiękowezkoleidoprowadzajądopowstaniawpsychiceod-
biorcytreścipojęciowychpodobnychdotych,jakiewystępowaływpsychicenadaw-
cywchwilimówienia.Zrozumieniemożemywięcokreślićjakoprocesspołeczny,
jeślibowiemmówieniejestmożliweprzyistnieniujednejtylkoosoby,jakojejmono-
log,tozrozumieniezakładaistnienieprzynajmniejdwóchrozmawiającychosób.
Pomówieniuizrozumieniutrzeciąfaząmowyjesttekst.To,cosłuchacz
zrozumiał,układasięwjegoświadomościwpewnąistniejącącałość,aten
wytwórmówieniaizrozumienia–towłaśnietekst.Jednązcechtworówczło-
wiekajestto,żemogąbyćutrwalone,tj.istniećwpewnymprzynajmniejstopniu
niezależnieodprocesów,którejewytworzyły,jużpoichzakończeniu.Cechętę
