Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
I.Założeniajęzykoznawstwa
Obrazyplastyczneczymuzycznesąniediakrytyczne,tj.operująnieprzerwaną
skaląkształtówibarwwzględniewysokościisiłydźwięków.Każdaichcechajest
znacząca,oileprzypominazjawiskabędącetreściąobrazu.Każdyobrazjest
zjawiskiemniepowtarzalnym.Wściśletejsamejpostaciniedasięjużpowtórzyć,
azatemjestjednokierunkowy,niepowtarzalny.Natomiastpismoijęzykmówiony
operujątylkościśleograniczonąliczbącechumownych,któreodróżniająod
siebieliterypismawzględniespółgłoskiisamogłoskijęzykamówionego.Teznaki
umownemogąbyćpowtarzanewnieskończoność,sąnajzupełniejwymienne.
Sygnałysemantyczne,arbitralne,doktórychterazprzechodzimy,dzieląsię
nadwiegrupy.Sygnałomjednoklasowymprzeciwstawiająsiętu
sygnałydwuklasowe.Wsystemachjednoklasowych,czylizamkniętych,nie-
produktywnych,takichnp.jaksystemkrzykówgibonówczysygnałówkolejowych,
ilośćznakówjestściśleograniczona.Zpunktuwidzeniasystemusąoneniepo-
dzielnenamniejszecałościposiadająceznaczenie,wszystkiezatemsąjednego
rodzaju,należądotejsamejklasyznaków,którajestjedynąklasąsystemu.Każdy
sygnał,ookreślonychcechachformalnych,przynosinatlepewnejsytuacjizawsze
tęsamąinformację,np.krzykgibonaostrzegającystadoozbliżającymsięniebez-
pieczeństwieczysygnałkolejowy(czerwoneświatło)informującynasotym,że
wjazdjestzamknięty.Wtymostatnimsystemie,nocnychsygnałówkolejowych,
mamytylkodwaznaki:czerwonyizielonyoznaczeniachprzeciwnych.System
tenjestwięcistotniezamknięty.Wsystemachnatomiastdwuklasowych,czyli
otwartych,produktywnych,takichjaktaniecpszczółczyjęzykludzi,mamydwa
rodzajeznaków:prostychizłożonych,którenależądodwóchróżnychklas.
Znakiprosteklasypierwszej(np.wyrazyjęzyka)odpowiadająpewnymklasom
zjawiskotaczającegonasświata,azdrugiejstronymogąbyćkombinowanewedle
pewnychzasadwprzeróżneznakizłożoneklasydrugiej(np.wypowiedzi),które
jużodpowiadająpewnymkonkretnyminiepowtarzalnymzjawiskomświata.Ta
drugaklasajestistotnieklasąotwartąiproduktywną;drogąkombinowaniabo-
wiemznakówprostychpowstajenieograniczonaniemalwpraktyceilośćznaków
złożonych,któresąistotnymśrodkiemkomunikacjijęzykowej.
Kodydwuklasoweobejmujądwarodzajeelementów.Pierwszaichgrupato
znakiproste,drugatometodałączeniaznakówprostychpierwszejklasywznaki
złożonedrugiej.Teznakidrugiejklasyniesąjużjakocałośćokreślaneprzez
kod,leczswobodnietworzone,amimotozrozumiałe,dziękitemużeelementy,
zktórychsięskładają,tj.znakiprosteizasadyichkombinowania,sąprzez
konwencjonalnykodustalone.
Drugaróżnicamiędzysygnałamijedno-idwuklasowymidotyczyichzasięgu
przestrzenno-czasowego.Sygnałyjednoklasowe,związaneniezmiernieściśle
zkonsytuacjąotaczającąbezpośrednionadawcęiodbiorcę,odnosząsięzasadni-
czotylkodorzeczywspółczesnychibliskich,leżącychwpoluwidzenia.Natomiast
kodydwuklasowe,nieskończeniebogatszewsygnały,atymsamymbardziejunie-
zależnioneodkonsytuacji,umożliwiajątworzenieznakówzłożonych,których
