Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
6
I.Założeniajęzykoznawstwa
posiadatekst,jestwięctworem.Tekstyutrwalająsięwpamięcijakoszeregi
zdańwrazzichtreściąpojęciowąitowarzyszącymiimokolicznościami.Nie-
któreteksty(np.staroindyjskiehymnyRig-Vedy)przetrwaływpamięciludzkiej
przezsetkilatwniezmienionejpostaci.Doskonalsząformąutrwalaniatekstów
jestichzapisanie.Najstarszezachowanetekstywhieroglifachegipskichznad
Niluiwtzw.piśmieklinowymznaddolnegoEufratumająjużpo5000lat.
WXXw.wprowadzononowysposóbutrwalaniatekstówprzezichnagrywanie
napłytępatefonowąlubnastalowątaśmęmagnetofonu.Tekstjestwięctwo-
rem,itotworemkonkretnymmowy,utrwalabowiempewnekonkretne,jedyne
wswoimrodzajurzeczywistemyśli,przeżyciaizdarzenia.
Pomówieniu,zrozumieniuitekścienastępnąfazęmowystanowijęzyk,
będącyspołecznymiabstrakcyjnymtworemmowy.Tekstymogąbyćrepro-
dukowane,aleniemogąbyćbezpośredniopodstawąnowychtekstów.Językjest
właśnietymnarzędziem,tymsystememwyrazówiregułwyabstrahowanych
zzapamiętanychtekstów,którynamumożliwiatworzenienowychtekstów.
Możnośćpowtarzaniazapamiętanychtekstówniejestjeszczeopanowaniem
języka.Językopanowujemydopierowówczas,gdyzwielkiejilościzapamięta-
nychzdańudasięnamwyabstrahowaćposzczególnewyrazyiregułygramatycz-
ne,awięcto,costanowijęzyk.Sprawdzianem,żepracanaszaposuwasięna-
przód,jestmożnośćbudowycoraznowychzdańzrozumiałychiniebudzących
swąformąsprzeciwu.Dojęzykadochodzimywięcsamiprzezwyabstrahowanie
jegoelementówzzapamiętanychtekstówiprzezułożenieichwharmonijnie
zbudowanysystem.Bardzopodobnyjednak,jeślinieidentyczny,systemjęzy-
kowyistniejewpsychiceinnychludzi,należącychdotegosamego,comy,na-
rodu,iistniałwpsychiceczłonkówjegodawniejszychpokoleń,aprzedewszyst-
kimnaszychrodzicówinauczycieli.Ponadtojęzykzawartyjestwtekstach
zapamiętanychizapisanychjakoichskładnik,którymożnawyabstrahować,
wyodrębnić.Przykłademtegojestmiędzyinnymijęzykhetycki,używanywAzji
Mniejszejwdrugimtysiącleciup.n.e.,któregoprzeztrzytysiącelatniktnie
znał,alektórywl.połowieXXw.zostałprzezuczonychwyabstrahowany
zodkrytychtekstów,spisanychpismemklinowym.Językhetyckimusiałwięc
wjakiśsposóbwtychtekstachistnieć,skoromógłbyćznichwydobyty.
Dziękitemu,żejęzykistniejewbardzopodobnejpostaciwpsychicewielu
ludzi,aponadtozawartyjestwtekstach,jestontworemponadindywidualnym,
społecznym,jestogólnymsystememnormporozumienia,którymwszyscypod-
porządkowaćsięmuszą,abyuniknąćnieporozumień.Językjestzatemskład-
nikiemmowycharakteryzującymsiętrzemacechami,amianowicietym,żejeston
społeczny(wprzeciwieństwiedoindywidualnegoprocesumówienia),żejest
tworem,czylimatrwałeistnieniewczasie(wprzeciwieństwiedoprzemijają-
cychprocesów,jakimisąmówienieizrozumienie),iwreszcie,żejestabstrak-
cyjny(wprzeciwieństwiedokonkretnychprocesówmówieniaizrozumienia
orazdokonkretnegotworu,jakimjesttekst).Społecznośćjęzykapoleganatym,
