Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
EwaKosowska
UniwersytetŚląski
Okontekściekulturowym
Pojęciekontekstukulturowegozaczęłozadomawiaćsięwdyskursieantro-
pologicznymwdrugiejpołowieXXwieku,międzyinnymijakoskutekinspira-
cjibadaniamilingwistycznymi.Tojęzykoznawcyjakopierwsizwróciliuwagę
nazjawiskouzależnianiasensudanegosłowaodbezpośredniegosąsiedztwa
innychwyrazów,odkonkretnejsytuacji,wjakiejzostałoonoużyte,orazod
dodatkowychczynnikówwpływającychnajegopotencjalnąinterpretację1.Do-
strzeżeniezwiązkumiędzypoziomemsyntaktycznymipragmatycznymwy-
powiedziajejprzesłaniemznaczeniowymzaowocowałoszerokozakrojonymi
badaniaminadstrukturąmowyiwypowiedzeń,coskądinądniebyłosprawą
oczywistą,gdyweźmiemypoduwagę,żepoczątkowozainteresowanialingwi-
stówskupionebyłynatropieniuprawidłowościjęzykowychuwiecznionych
wtekstachzapisanych.PrzecieżdopieroFerdynanddeSaussure,wokresiemię-
dzywojennymwprowadziwszyznamiennerozróżnienienalangueiparole–na
językjakosystemoraznawypowiedźjakoaktualizacjętegosystemu–otworzył
drogęnietylkodobadaniasystemowegocharakterujęzyka,aleidoposzuki-
waniaodmiennościzasadorganizowaniaorazfunkcjonowaniadwóchtypów
wypowiedzi:ustnejipisemnej.Takierozróżnieniezaowocowałozjednejstrony
pogłębionymibadaniaminadspecyfikąpisma(por.międzyinnymirozważa-
niaMartinaHeideggeraipraceJacques’aDerridypoświęconegrammatologii
idekonstrukcjitekstupisanego),azdrugiej–nadspecyfikąprzekazuustnego
(międzyinnymipraceAlbertaLorda,JackaGoody’ego,WalteraOngaiinnych).
1flKontekst–ang.context,fr.contexte,niem.Kontext,ros.контекст.Zespółjednostek
wypowiedzeniowych,którepozostająwbezpośrednimlubpośrednimzwiązkuzdaną
innąjednostkąiktórewpływająmodyfikująconajejfunkcjęznaczeniowąlubskładnio-
wą;wpierwszymwypadkumówimyokontekścieznaczeniowym(np.kwaśnejabłko-
zbiłgonakwaśnejabłko),wdrugimnatomiastokontekścieskładniowym(por.przebyłem
całądrogę–dopełn.wobecszedłempieszocałądrogę–okol.)”(Z.Gołąb,A.Heinz,K.Po-
lański:Słownikterminologiijęzykoznawczej.Warszawa1970,s.299).
