Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
AnnaSiwik
KOBIETAWHISTORIIPOLSKI
Wbadaniachhistorycznychdziejekobietjakowyodrębnionadziedzinazjawi-
skiemstosunkowomłodym.Jeślizajmowanosię,toraczejhistoriąspołeczną,iwtym
kontekściepodejmowanoproblematykękobiecą.Jednakżetrudnopominąćdorobek
zespołukierowanegoprzezAnnęŻarnowskąwpostaciseriipracpoświęconychko-
bietomczypublikacjeMariiBoguckiej.Niemniejwypadastwierdzić,żepośródhi-
storykówjesttotematyka,któraciąglejeszczeczekanapełneodkrycie.Niniejszyar-
tykułjestpróbąspojrzeniazhistorycznegopunktuwidzenianarolękobietwPolsce
odczasównajdawniejszych,poupadeksystemukomunistycznegow1989roku.
Wprzeszłościomiejscukobiet,opróczpłci,decydowaływiekipozycjaspołecz-
na,którewżyciujednostekzawszeodgrywałyistotnąrolę.Mężatkę,wdowę,pannę
obowiązywałyinneuregulowaniaprawne,inaczejbyłyonepostrzeganeprzezspołe-
czeństwo,innestosowanowobecnichwzorcezachowań,innybyłzakresichosobistej
wolności.Każdaepokahistorycznawnosiłaswojewzorcekulturowe,choćmożnapo-
wiedzieć,żedopieropowstanienowoczesnychspołeczeństwprzyniosłoistotnezmiany
jakościowe.Polskazchwiląprzyjęciachrześcijaństwaznalazłasięwkręgucywilizacji
zachodniej.JakpisałFernandBraudel:„WcałychdziejachZachoduchrześcijaństwo
jestrdzeniemcywilizacji,którąożywianawetwtedy,kiedyzmieniasiępodjejwpływem
iktórąjednoczy,nawetwtedy,kiedyonasamapróbujemusięwymknąć.Jakożeprze-
ciwstawiającsiękomuśintelektualnie,wciążpozostajemywjegoorbicie.Europejczyk,
stającsięateistą,nieprzestajebyćwięźniempewnejmoralności,pewnychreakcjipsy-
chicznychsilniezakorzenionychwtradycjichrześcijańskiej”(Braudel2006:359).
Chrześcijaństwobywaokreślaneprzezkomentatorówstarożytnych„religiąko-
biet”zewzględunaniepośledniąrolę,jakąwpoczątkowymokresiejegorozwoju
odgrywałykobiety,któretowarzyszyłyChrystusowiodnarodzinpokrzyż.Jednak
stantenewoluowałiwzależnościodokresuhistorycznegopozycjakobietywchrześ-
cijaństwiezmieniałasię.Zarównouśw.Pawła,jakiuśw.Augustyna,apóźniejuśw.
Tomaszawidaćwyraźnezróżnicowaniewpodejściudomężczyznikobiet.Kobiecie
wyznaczonorolędrugorzędną.WprawdziePawełmówi:„NiemaszŻydaaniGreka,
niemaszniewolnikaaniwolnego,niemaszmężczyznyaniniewiasty.Albowiem
wszyscywyjednojesteściewChrystusieJezusie”(Ga3,28;PismoŚwięte1966:621).
Jednakjużwinstytucjimałżeństwawidaćwyraźnieukładpodległości,wktórym
kobietamiałasłużyćmężczyźnie,cośw.Augustynująłkrótko:„mężczyznapowinien