Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
odobiektywnejabstrakcyjnejwiedzy(wydestylowanejzapomocą
koordynatizastosowaniabezczasowejskładni),wktórejtowie-
dzyówpodmiotmógłjedyniepartycypować.Doprowadziłoto
następnie„późnegownuka”szkołyzToronto,DavidaR.Olsona,
dostworzeniafenomenuteorii„papierowegoświata”,czyliskłon-
nościczłowiekadoposługiwaniasięzapisanym/drukowanym
analogonem,będącymteoriąrzeczywistościwrozmaitychjej
ujęciach,zktórymizestawiamynaszekonkretnedoświadczenia
(naprzykładgdyzapomocąmapyplanujemynajbliższąnaszą
wycieczkę).Ten„papierowyświat”stałsięwyznacznikiem
wiedzotwórczejipoznawczejdyspozycjiczłowiekapisma6.
ZkoleiJackGoodyuczyniłpiśmiennośćgłównymspraw-
cąogólnegoprzyrostuwiedzydziękipowstającymarchiwom
ikrystalizacjikrytycznegosceptycyzmu,jakiniósłzesobą
rodzącysięjęzyknauki7.Dodajmywtymmiejscu,żenowsze
pracenatentemat,szczególniezaśPsychologiapiśmienności
SylviiScribneriMichaelaCole’a(Cambridge1981)sąznacznie
bardziejpowściągliwewprzypisywaniutychwszystkichzasług
jedyniepiśmienności.Wedługnichzaważyłotuwieleczynników.
NadodateksamOlsonwtymżePapierowymświeciewydatnie
osłabił„wielkipodział”,wykazując,żejużwtradycjioralnej
wykorzystywanonaprzykładśrodkipoetyckieczyteżelementy
metalingwistyki(szczególniemodyfikatoryodpowiadająceak-
tommowywujęciuJohnaL.Austina),cozwykliśmykojarzyć
zzaawansowanąpiśmiennością.Wtymsensiewedługniegonie
istniejąjęzykiprymitywne,gdyżkażdyznichjestwstaniewy-
razićpełniędoświadczeńmentalnychdanegospołeczeństwana
danymstopniurozwoju.Zkoleipiśmienność(szczególnierozwój
powieści)szybkoodrobiłato,coutraciławmomencieprzejścia
odoralności,tzn.intencjękomunikacyjną,naktórąskładająsię
6
D.R.Olson,Papierowyświat.Pojęcioweipoznawczeimplikacje
pisaniaiczytania,przeł.M.Rakoczy,red.G.Godlewski,Wydawnictwa
UniwersytetuWarszawskiego,Warszawa2010,passim.
7Por.J.Goody,Poskromieniemyślinieoswojonej,przeł.M.Szuster,
PIW,Warszawa2011,rozdz.3:Piśmienność,krytykaiprzyrostwiedzy.
10
