Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
HierosolymaequemadmodumeaChristitemporeforuit[ł]
brevisdescriptioorazTheatrumTerraeSanctae,ipoświadczo-
nychdodatkowodołączonąmapą
5
.Towyjaśniaprzynajmniej
częściowozamieszanie,jakiepanujewzakresie„świętychmiar”
wtejkalwarii,oczymwięcejpowiemywnastępnymrozdziale.
PodobneprzypuszczeniadotycząKalwariiWejherowskiej.
OpatoliwskichcystersówAleksanderKęsowski,jedenzinicja-
torówtegozałożenia,miałjakobyprzedjejbudowąwysłaćdo
Jerozolimyswojegowspółbrata,ajednocześniegeometrę,Roberta
zWerden,abytendokonałodpowiednichpomiarów.Trzebajed-
nakzaznaczyć,żerealizacjawWejherowiewykazujewiększą
zbieżnośćzodległościamipodanyminamapieAdrychomiusza
niżwKalwariiZebrzydowskiej.
Wróćmyjednakdosamychzabiegówtransformacyjnych.
Oilepowyższeprzypadkimożnajeszczewyjaśniaćwzglę-
damitechnicznymi,otyleinnemająjużcałkowiciecharakter
symboliczny.Wiadomonaprzykład,żepodczaspowstawaniajed-
negozpierwszychtakichzałożeńnaziemiachówczesnejRzeczy-
pospolitej,KalwariiŻmudzkiej(1640)wdawnymwojewództwie
trockim,ówczesnybiskupżmudzkiJerzyTyszkiewicznietylko
samwytyczałkalwaryjskie„dróżki”,aletakżeposypywałziemią
sprowadzonązPalestynymiejscaprzeznaczonenakaplice6.
Tegotypuzachowaniaimanifestacjezdarzająsiętakże
wXVIIIiXIXw.InicjatorbudowyKalwariiwGłotowiena
Warmii(1878)JanMertenprzywiózłzesobązpielgrzymkido
Jerozolimykamykizposzczególnychstacjitamtejszejdrogi
krzyżowej.Umieszczanojenastępnieskrzętniepodkloszami
wkażdejznowopowstającychkaplickalwaryjskich7.
5Stosownemapytowarzyszyłyzarówno:Ch.Adrichomius,UrbisHie-
rosolymaequemadmodumeaChristitemporeforuit[ł]brevisdescriptio,
OfcinaBirckmannica,ColoniaeAgrippinae1584,jakiwydanemujużpo
śmierciAdrychomiusza:idem,TheatrumTerraeSanctae,OfcinaBirckman-
nica,ColoniaeAgrippinae1590.
6Por.J.Więckowiak,KalwariebarokowewPolsce,ColorGrafsc,
Gdańsk-Wejherowo2006,s.12.
7Dodziśzachowałysiętylkowniektórychkaplicach.
18
