Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
relacjomspołecznymikulturowym”8.Współcześnie,naskutekmaksyma-
lizacjiusieciowieniaiinformatyzacjispołeczeństwa,zlokalizowanezarów-
nowcentrum,jakrównieżnapograniczach,stająsięstrukturamicoraz
bardziejprzejściowymi,płynnymi,choćwdalszymciągu,wpewnymstop-
niuwyrazistymi.Będątojednakzupełnienowepogranicza.
ZdaniemZbigniewaKurczauzupełnieniemdotychczasowegopodziału
pograniczynaΠstare”iΠnowe”jestmetaforasieciowa.ΠPodziałtenniejest
wyczerpującyaniwpełnitrafny,ponieważnieuwzględniaspecyfikiwszyst-
kichpograniczyPolski,takwichprzebiegu,jakteżwzakresiepełnionych
funkcji”9.Wświecieoplątanymlicznymi,horyzontalnymipowiązaniami,ka-
tegoriasiecistanowiodpowiednie,aktualnenarzędziedoopisuwspółczes-
nychpogranicz,wrazzujęciemichdynamikiifunkcji.Jednocześnie,jakza-
uważaHannaDumała,Πpolscyautorzywzasadzienieposługująsięterminem
Πsieć”iniestosująanalizysieciowejdobadaniawspółpracyterytorialnej”10.
Wostatnimczasiezaobserwowaćmożnatrychotomicznątranspozycję
funkcjigranicpaństwapolskiego,tj.oddezintegracyjnejprzezfragmegra-
cyjnądointegracyjnej11.Ówtranspozycjaprzebiegazezmiennądynami-
ką,uwarunkowanąprocesamiegzogenicznymijakteżendogenicznymi.
Wskrajnymprzypadkuprocesytespowodowaćmogąspadekprzenikalno-
ścigranic,czegoprzykłademjestpolsko-białoruskastrefaprzygraniczna.
PogłębionestudiumnadspecyfikąwschodniejgranicyPolski,tymsamym
UniiEuropejskiej,ukazujeΠfenomenwschodniegopogranicza”12,naktó-
rymumacniająsięcechyspołeczno-kulturowezbliżonedoeurosceptycy-
zmu,związaneczęstozperyferyjnympołożeniem,różnorodnościątradycji
kulturowych,marginalizacjąorazpoczuciemdeprywacjiwstosunkudo
innychśrodowisk.Zdrugiejstronyregionyprzygranicznestająsięobsza-
ramiwobrębiektórych,stopniowo,zezróżnicowanądynamikąinicjowane
sąnowedziałaniaowymiarzeponadlokalnym.ΠPograniczejestnajpłyn-
niejsząkategoriąanalitycznąwsocjologii,trudniejsządowyodrębnienia
niżmniejszośćczyregion,(ł)sąwsensieprzestrzeniklockamilego,które
możnasobiedowolniepoukładaćoboksiebieiopisywać”13.
8
9
Tamże,s.16.
Z.Kurcz,PolskiepograniczaapolitykazagranicznaRzeczypospolitejPolskiejwokresietransformacji,
[w:]R.Stemplowski,A.Żelazo(red.),PolskiepograniczaapolitykazagranicznauproguXXIwieku.
Raporty,PolskiInstytutSprawMiędzynarodowych,Warszawa2002,s.74.
10
H.Dumała,Transnarodoweł,s.23.
11
Zob.A.Moraczewska,TransformacjafunkcjigranicPolski,WydawnictwoUMCS,Lublin2008,s.8.
12
OkreśleniezaczerpniętezesformułowaniaA.SadowskiegowksiążceΠBiałystok.Kapitałspołeczny
mieszkańcówmiasta”
,WydawnictwoWyższejSzkołyEkonomicznejwBiałymstoku,Białystok2006.
13
W.Żelazny,PograniczacywilizacyjnemetysującychsięaglomeracjiEuropy,[w:]E.Jurczyńska-McClu-
skey,P
.Bałdys,K.Piątek(red.),Regionypograniczawdobieintegracjieuropejskiej.Wymiana-współ-
praca-wielokulturowość,WydawnictwoAkademiiTechniczno-HumanistycznejwBielsku-Białej,
Bielsko-Biała2007,s.18.
11
