Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Pojęciewłasnościaanalizaekonomiczna
9
tutaj,żedanaosobaostateczniedecydujeotym,wjakisposóbkamień
zostaniealokowany,aprzedewszystkimdecydujeotym,coinneosoby
mogązrobićzowymkamienieminajakichwarunkach12.
Ilekroćmówimyowłasnościdanegozasobu,mówimynieojakimś
określonymprzejawiewładania,leczprzedewszystkimoDuprawnionej”
możliwościwyłączeniainnychludzizużytkowaniategozasobu.Dosyć
jasnejesttowskrajnym,wspomnianymjużwypadku–posiadaniaciał
przezludzi.Własnośćichciałnieoznaczapoprostupanowanianadnimi,
leczprzedewszystkimuzasadnionąmożliwośćwykluczeniainnychludzi
zkorzystaniazichciał.Danaosobamaprawozabronićdotykaniajej
ciaławjakikolwieksposób,cojestswoistądemonstracjąprawawłasności.
Wistociewłasnośćopierasięnawykluczeniuinnychludzizjejużytko-
wania.Posiadanieprzeznasciałaoznacza,żeniktniemaprawawżaden
sposóbnaruszaćjegosuwerenności,oileniewyrazimynatozgody.
Podobnierzeczsięmazzasobaminiemającymizwiązkuznaszymicia-
łami,takimijakziemiaczydobrakapitałowe.Mimoichspecyficznejod-
miennościodrzeczymniejzbywalnych,takichjakwekstremalnymprzy-
padkuciałoludzkie,istotaprawnegotytułuwłasnościdotychobiektów
jestdokładnietakasama.Istnienieichwłaścicielaoznaczamilczącą,lecz
bezpośredniąimplikację,żewszyscyinnisąwykluczenizichużytkowa-
nia,chybażewjakimśmomenciewłaścicielwyrazinatozgodę.Wdalszej
częścitejksiążkizajmiemysięwyjaśnieniem,jakwykluczaniewpływana
kształtowaniesięsystemugospodarczego.Każdedziałaniewgospodarce
będziezachodziłowwarunkachograniczeńwłasnościowych,którymizaj-
miemysiępóźniej13.
Wykluczenieniejestnieodwołalneimożnajełatwoznieśćzapomocą
skorzystaniazprawawłasnościdoposiadanegozasobu.Gdywłaściciel
zechcewjakiśsposóbudostępnićposiadanąrzecz,możetozrobićzpo-
mocątego,coprawnicynazywająoświadczeniemwoli(Radwański1977,
znaczeniuniżwtychnaukach,wktórychludziesąwzględemsiebiewłaścicielami).
DBóg”niemożebyćstronąwstosunkuprawnym,aniwstosunkuhandlowym.
12Dlategoteżsamodoraźnewładaniezasobemniejestrównoznacznezjegowła-
snością.Częstozasobyznajdująsięwewładaniuludzi(jakwwypadkusprzedawcy
wsklepie),aleniekonieczniesąoniichwłaścicielami.Własnośćbowiemzdefinicji
zawieraultymatywnąmożliwośćdecydowaniaoposiadanejrzeczy.Azatemmożna
byćwłaścicielemijednocześniewdanejchwiliniekontrolowaćposiadanejrzeczy
(LeFevre1988,s.59–60).
13Oroliwłasnościwprocesiegospodarowaniazob.świetnywstępautorstwa
DanaMahoneya(Mahoney2002).
