Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
11
jednejzupełnienasnieupoważniadoodrzuceniadrugiej”(Znaniecki,1974,s.46).
Wprzypadkurozważańnadroląspołeczną,wodniesieniudoprzywoływanych
paradygmatównormatywnegoiinterpretacyjnego,zachodzirozważaniedopeł-
niającychsięzagadnieńdotyczącychrolispołecznejwramachogólniejszejteorii
(Gębka,2015).Teoretycznąpodstawęniniejszychrozważaństanowiązatemkon-
cepcjerólspołecznychłącząceperspektywęnormatywną(czynnikispołeczne)
iosobowościową/interpretatywną(czynnikiindywidualne),czylizarównopara-
dygmatnormatywny(związanyzkoncepcjamifunkcjonalistycznymiiztakimi
nazwiskamijak:RalphLinton,RobertK.Merton),jakiparadygmatinterpretacyjny
(dominujewnimsymbolicznyinterakcjonizm-jegoprzedstawicieleto:George
HerbertMead,JacobMoreno)znajdujeswojeuzasadnieniedlaprowadzonych
analiz.Rolespołecznewspółczesnychkobietwpisująsiębowiemwobieper-
spektywy(normatywnąiosobowościową/interpretatywną).
Wliteraturze,szczególniesocjologicznej,podkreślasięmnogośćróżnych
rólspołecznych,występującychwżyciuzbiorowym,atakżezwracasięuwagę
najednostkęjakopodmiotpełniącykilka,anawetkilkanaścieznich.Człowiek,
naposzczególnychetapachswojegożycia,realizujewieleróżnychróljednocze-
śnie(np.dziecka,ucznia,małżonka,partnerażyciowego,rodzica,pracownika,
obywatela).Doczęściznichzostajeprzypisany(np.zewzględunasamfakt
urodzenia-roladzieckawrodzinie),jednak-jakpodkreślaMariaChodakow-
ska„znaczącaichwiększośćjestpodejmowananapodstawiewłasnychdecy-
zji,wmniejszymlubwiększymstopniuzdeterminowanychczynnikaminatury
osobowościowej,społecznej,kulturowejczyekonomicznej,przyczymprzypo-
dejmowaniuwielurólczynnikiteoddziałująłącznie.Itaknp.podejmowanieroli
zawodowejwarunkujączynnikiosobowościowe(potrzebarozwojuisamoreali-
zacji),społeczno-kulturowe(wzórczłowiekasukcesuprzezosiągnięciazawo-
dowe)orazekonomiczne(zaspokojeniedziękipracypotrzebbytowych)”(2002,
s.42).Dorólprzypisanychiwybieranychprzezrealizatorastosowanesąróżne
kryteria.Rolesąbowiemuwarunkowanenp.wiekiem,płcią,wykształceniem,po-
siadaniemokreślonychkompetencji(Ibidem).JakzauważaRenataTomaszew-
ska„specjalizacjaihierarchizacjastrukturyspołeczno-zawodowej,przyczyniła
siędodalekoposuniętegorozczłonkowaniapozycjispołecznychipomnożenia
różniącychsięmiędzysobąrólspołecznych.Ponadtocharakterystycznadlano-
woczesnegospołeczeństwatendencjaoddzieleniażyciaprywatnegoipublicz-
negoorazidącezniąwparzerozerwaniezwiązkówmiędzyróżnymisferamiak-
tywnościspołecznejikulturalnej,dawniejzespolonymiwetnicznychilokalnych
wspólnotach,znajdująwyrazwdezintegracjirólspołecznychpełnionychprzez
jednostkę”(Tomaszewska,2018,s.172).
