Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁI
INTERDYSCYPLINARNA
CHARAKTERYSTYKADUCHOWOŚCI
Zanimdotrzemydogąszczupedagogicznychpozycji,zktórychdokonujesięoglądu
duchowości,wartonajpierwzorientowaćsięwniecoszerszymkontekścieustanowio-
nymdlatejkategoriiprzeztekstyzzakresufilozofiiinaukspołecznych.Przyglądając
siętymróżnymjęzykom,możliwestajesiępełniejszedostrzeżeniewielowymiarowo-
ści,jakrównieżproblematycznościinteresującegomniefenomenu.Ponadto,dzięki
wstępnemurozeznaniuwśródsensównadawanychduchowościwfilozofiiinaukach
społecznychlepiejwidocznestająsięichkontynuacjeinawiązaniadonichwkolejno
analizowanychtekstachpedagogicznych.
1.Oduchowościetymologicznie
Przyjrzyjmysięnajpierwetymologiisłowaduchowośćorazkontekstom,wktórych
pojawiasiętopojęcie,aktórewstępnieokreślająjegoogólnąnkondycję”
.
Etymologiawyrazuduch[ł]wiążegozczasownikiem[ł]‘oddychać’
,kontynuowanym
wpolszczyźniejakotchnąć,odetchnąć,oddychaćiin.Wartopamiętać,żeduchjako‘oddech’
trwałwpolszczyźniebardzodługo.JeszczeuMickiewiczawopisiegryWojskiegomamy:
nIdopłucwysłałcałyzapasducha,izagrał”
.Wyrazyduch,tchnąćnależąetymologicznie
dotejsamejrodziny,codąć,dmę,dym,kontynuującychpraindoeuropejskirdzeń*dheu-
‘unosićsięwpowietrzu,wiać’
.Widaćwięc,żepierwotneznaczeniewiązałosięz‘oddechem’
(zjawiskiemdającymżycie)i‘wiatrem’
.Obazjawiska,choćmaterialne,mająwsobiewiele
niematerialności,nieobserwowalneokiem,stądnadająsiędoskonaledoopisywania
zjawiskniematerialnych.Wartozauważyć,żeinnojęzycznenazwy‘ducha’równieżmająte
dwapierwotneznaczenia:hebr.ruahto‘wiatr’
,ałac.spiritusmatensamrdzeń,cospiro,
respiro‘oddycham’1.
1
R.Grzegorczykowa,Cooduchowościmówijęzyk?[w:]Fenomenduchowości,red.A.Grzegorczyk,
J.Sójka,R.Koschany,WydawnictwoNaukoweUniwersytetuim.AdamaMickiewicza,Poznań
2006,s.24.