Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
13
miłosierdziaiczyjegopoglądywtejmateriipodlegałyewolucji.Powtó-
re,zamierzamyporównaćto,copisałomiłosierdziuludzkim,ztym,co
pisałomiłosierdziuBożym.
Samterminmiłosierdziemajednakbardzoszerokizakresznacze-
niowy.Słownikstaropolski28podajenastępującesynonimy:współczucie,
litość,zlitowaniesię,zmiłowaniesię,misericordia,animusmisericors,
miseratio.Aponadto:miłość,przychylność,sympatia,amor,caritas.
ZkoleiSłownikpolszczyznyXVIwieku29wymieniaznaczenia:litość,ła-
skawość,współczucieokazywanekomuśczynnie,darowanieuraz,mi-
łośćbliźniego,misericordia,miseratio,commiseratio,clementia.Ponadto
wodniesieniudoBoga:jedenzatrybutówBogawTrójcyŚwiętej,także
obejmującycałokształtstosunkuBogadoczłowieka(przebaczaniewin,
obdarzaniełaskami,miłośćdoczłowieka,obietnicazbawienia).Wresz-
cie,miłosierdzieoznaczamiłość.
WBibliiterminmiłosierdzieniesiekonotacjeczęścioworóżneod
dotądwymienionych.Biblijnyjęzykhebrajskiposługujesięróżnymi
określeniamimiłosierdzia,amianowicie:raham,hananihasad.Słow-
nikteologiibiblijnej30objaśnia,żerahamim(dosł.wnętrzności)ozna-
czainstynktowneprzywiązaniejednegostworzeniadodrugiego,na
przykładmatkidodziecka,aleteżojcadosyna,dziecimiędzysobą
imałżonków.Tosamosłowowsingularis:rehem,oznaczapoprostu
łonomacierzyńskie.Hananznaczypochylićsięnadkimś,okazaćdo-
broć,ulitowaćsię,spieszącznatychmiastowąpomocą.Derywatemjest
hen,czyliłaska,życzliwość,dobroćimiłosierdzie.Najważniejszym
jednakinajbardziejsemantyczniepojemnymwyrażeniemjesthesed.
Używanejestononajczęściejspośródwymienionych,itozarówno
wodniesieniudomiłosierdziaBoga,jakiludzi.Oznaczałaskę,dobroć,
miłosierdzieStwórcywzględemstworzenia.Jesttojednak-jakpod-
kreślaKazimierzRomaniuk-znaczeniewtórne.Pierwotniedotyczyło
28Słownikstaropolski.T.4.L–M.Red.W.Kuraszkiewicz,W.Taszycki.Wro-
cław-Warszawa-Kraków1963-1965.
29SłownikpolszczyznyXVIwieku.T.14.Miejsce–monument.Red.M.R.Mayeno-
wa.Wrocław-Warszawa-Gdańsk-Łódź1982.
30Słownikteologiibiblijnej.Red.nacz.X.Léon-Dufour.Tłum.ioprac.K.Roma-
niuk.Poznań1990(wyd.fr.Paris1970).Wtejsprawiepor.także:K.Romaniuk:Bi-
blijnytraktatomiłosierdziu.Warszawa-Ząbki1994,s.9-13.
