Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
Wstęp
Kazaniananiedzieleiświętastanowiąmateriałporównawczy,ponie-
ważSkargaprzedstawiawnich,przyokazjiomawianiaposzczególnych
perykopewangelicznych,szeregteologicznychzagadnień,międzyinny-
midoktrynęTrójcyŚwiętej,św.Anzelmadoktrynęusprawiedliwienia,
problematykęnatury,łaskiizasługi,czydogmatotranssubstancjacji.
ZdaniemStanisławaSapińskiego,jezuitachciał,nabyzbiórjegokazań
obejmował,oilemożności,całokształtnaukikatolickiej”44.Stądcelowe
wydajesiędokładniejszeprzeanalizowanieKazańnaniedzieleiświęta.
Wrozdzialedrugimzarysowanyzostanieszerszykontekstteologicz-
nykaznodziejstwaSkargi.Uczynimytopoprzezwyodrębnienietopo-
sówdotyczącychmiłosierdzia,pojawiającychsięwpatrystyceitekstach
średniowiecznych.Wpierwzdefiniujemypojęcietoposu,opierającsię
naustaleniachretoryki,anastępnieprzyjrzymysięzwiązkommiędzy
toposamidotyczącymimiłosierdziaorazpokażemy,jakbyłyonestoso-
waneiprzekształcaneprzezPiotraSkargę.Tymsposobembędziemoż-
nasprawdzić,czykrólewskikaznodziejadoteologiimiłosierdziawniósł
cośnowego.ZnaczeniedziełojcówKościoławbadaniupismSkarginie
poleganatym,żestanowilionidlaniegobezpośrednieźródłoinspira-
cji,lecznatym,żebylidoktrynalnympunktemodniesienia,świadec-
twemciągłościnauczaniakościelnego.Pełniąrolębardzoistotnegoele-
mentukształtowaniasięteologiichrześcijańskiej-onipierwsipodjęli
próbęskonfrontowaniachrześcijaństwazfilozofiąicałąkulturąanty-
ku.Wwiekachśrednichnatomiastzaczętosystematycznieuprawiać
teologięjakodyscyplinęnaukową.Szczególnemiejscezajmujetumyśl
św.TomaszazAkwinu,stanowiącawczasachSkargipodstawęnaucza-
niateologiiwzakoniejezuitów.Przedmiotemniniejszychbadańnie
będąnatomiastbezpośrednieźródłainspiracjikrólewskiegokaznodziei
aniepoka,wjakiejdziałał.
Rozdziałtrzecipoświęconybędziezwiązkommiędzymiłosierdziem
BoskimiludzkimwkaznodziejstwiePiotraSkargi,wreszcie,wzakoń-
czeniu,zostanąsformułowanewnioski.
44S.Sapiński:BadaniaźródłowenadkazaniaminiedzielnemiiświątecznemiSkar-
gi.Kraków1924,s.191.
