Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
Wstęp
wnimactio.Tymczasemhistorykliteraturymadodyspozycjispisany
tekstkazania,którymógłzachowaćsięwpięciupostaciach.Popierw-
sze,ktoinnymógłkazanienapisać,ktoinnyzaśwygłosić-możeto
dotyczyćzarównocałościtekstu,jakijegofragmentów.Powtóre,ka-
zaniemogłobyćwygłoszoneexpromptuprzezkaznodzieję.Potrzecie,
utwórmógłotrzymaćformękazania,niebędącprzeznaczonydowy-
głoszenia.Jestto,jaktwierdzibadacz,najczęściejspotykanaodczasu
wynalezieniadrukuformakazaniastaropolskiego.Zwracaprzytym
uwagę,że
Istotnymwyróżnikiemjestwtymwypadkutekstnapisany
wformiemowy-kazania,anietytułutworu38.
PobudkinaczterdziestogodzinnenabożeństwoPiotraSkargisątego
przykładem.Poczwarte,kazaniawygłoszoneprzezkaznodziejębyły
przezniegomodyfikowaneiposzerzane,gdymiałyukazaćsiędrukiem,
przyczymwersjadrukowananierzadkoprzypominałatraktatteolo-
giczny.Wreszcie,popiąte,kazaniemogłobyćrekonstruowaneprzezin-
nychpisarzy.
Istotnąsprawąjestustalenieadresatakazania.ZdaniemKorolki,od-
biorcamizbiorówkazańbyliwwiększościprzypadkówduchowni.Dzie-
łaPiotraSkargimieszcząsięwnurciedogmatyczno-apologetycznym
kaznodziejstwa.
Zasadniczymcelemdziałalnościkaznodziejówliteratówpierw-
szegopokoleniajezuitów[ł]byłaobronazakwestionowanych
przezreformacjędogmatów,zwłaszczazdefiniowanychexca-
thedranaSoborzeTrydenckim39.
IdalejpiszeKorolko:
Szermierkasłownanaambonie[ł]byłaściślezespolonazdru-
kamikatechetycznymi,atakżezróżnogatunkowymipublika-
38Ibidem,s.48.
39M.Korolko:Międzyretorykąateologiął,s.64.
