Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Uwagiwstępne
21
stanąprzywołane.Bardziejinteresujenasbowiemumieszczeniekazań
PiotraSkargiwkontekścietradycjikościelnej,którejwyznacznikami
sąpoglądyojcówKościołaipisarzyśredniowiecza.Napewnoniewol-
nozakładać,żetekstynajmniejoryginalnenienadająsięnapodstawę
dorekonstrukcjipoglądówkrólewskiegokaznodziei.Ostateczniesam
PiotrSkargazdecydowałoużytkuuczynionymzcudzejpracyitrudno
przypuszczać,byniezgadzałsięzeStapletonemwtedy,gdynieomalnie-
wolniczogokopiował.Zdrugiejstronymożnahipotetycznieprzyjąć,że
treścizawartewkazaniachwolnychodwpływuobuautorówstanowią
wkładwłasnykrólewskiegokaznodziei.
NapodstawieswoichbadańSapińskiprzeprowadziłrekonstrukcjępo-
wstawaniakazań.Kazaniananiedzieleiświętazyskałyostatecznyswój
kształtwlatach1593-1594,kiedytoPiotrSkargazacząłjeopracowywać
napodstawienotatekztrzydziestudwóchlatpracykaznodziejskiej6.Był
toetappierwszy.Naetapiedrugimpodjąłsięichuzupełniania,czerpiąc
zeStapletonaniektóretematyczyobrazy,zaśzBellarminarozstrzygnię-
ciadogmatyczneiaparatźródłowytradycjikościelnej.Wreszcie,napisał
nanowoblisko25kazań,korzystajączdorobkuobuautorów.Sapiński
zwracanadtouwagęnasposób,wjakiSkargawykorzystywałPromptu-
ariummorale.Zapożyczałzniegoniektórecytaty,obrazy,porównania
czyprzykłady,lecznigdynietrzymałsięniewolniczomateriałuwnim
zawartego.Drugieczęścikazańwwiększościprzypadkówdotycząsfery
moralnej-właśnietedwieokolicznościdałySapińskiemuasumptdo
wygłoszenianastępującejuwagi:
Widzimystąd,żepolemSkarginajsamodzielniejszembyła
dziedzinamoralności,dziedzinauczuciaiwoli,etyka,niedog-
matyka7.
TakiwłaśniemechanizmpowstawaniaKazańnaniedzieleiświęta
wdużejmierzesprawia,żenietrzebaustalaćichchronologii-niedoty-
czyto,rzeczjasna,kazańdołączonychwwydaniuzroku1609.Królew-
skikaznodziejatraktowałówzbiórjakozwartącałość.Wskazująnato
6WiadomotozprzedmowydoKazańnaniedzieleiświęta(Kraków1609,s.[1]).
7S.Sapiński:Badaniaźródłowenadkazaniamił,s.222.
