Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ztzw.instrumentalnymiprzyrostkami:-acz,-ak,-nik,-(i)dło,-arka,-aczka,-nica,
-ka,-alnik,zaśinstrumentalnośćprzypisujekonkretnymprzyrostkom,korzy-
stajączdostępnychopracowań
40
;rezygnujenatomiastzanalizyformacji
zprzyrostkiem-ator,gdyżsątozregułypożyczkiłacińskie(pożyczanesą
całejednostki).Autorkaokreśla,czydanywyrazjestmotywowanysynchro-
nicznie,jeżelidlaleksemumożnastworzyćparafrazęsłowotwórczązawie-
rającąverbumwchodzącedotematu.
Sposóbopracowaniamateriałuuwarunkowanyjestzałożeniemprzed-
stawionymprzezbadaczkę:fl(…)funkcjaderywatujestzdeterminowana
semantykączasownikafundującego.(…)Punktwyjściastanowisemantyka
czasownikówbędącychpodstawamisłowotwórczymiidopierowramach
wtensposóbpogrupowanychderywatówdewerbalnychmówisięofunkcji,
jakąpełnidanaformacjasłowotwórcza”
41
.
WedługK.Kleszczowejpodstawowymczynnikiem,któryograniczapro-
cesderywacjinazwnarzędzi,jestnieczynnościowycharakterczasowników
fundujących–środekczynnościfundująjedynieczasownikiczynnościowe
(autorkaopierasięnaklasyfikacjiautorstwaC.Piernikarskiego
42
).Napod-
stawietejklasyfikacjiwydzielaonadwiegrupyderywatów:opodstawach
werbalnychzczasownikiemczynnościowymzcechąinstrumentalnościoraz
takie,którychpodstawysłowotwórczezawierająargumentinstrumentalny.
Doczasownikówczynnościowychdysponującychcechąinstrumentalno-
ścinależą:czasownikiimplikująceopróczargumentuwroliinstrumentuje-
dyniewykonawcęczynnościiobiektczynności(np.rąbać),czasownikiim-
plikująceargumentwfunkcjiwykonawcy,patiensa,substancjiiinstrumentu
(wtymmateriałuisubstancji),atakżerezultatczynności(np.pisać,szyć,
rzeźbić),czasownikiimplikującewykonawcę,patiensa,substancjęiinstru-
ment(np.kropić,myć).
WkolejnejczęściswejksiążkiK.Kleszczowapoddajeanalizieformacje
dewerbalnezformantami:-acz,-arka,-nik,-alnik,-nica,-(i)dło,-aczka,-kaoraz
paradygmatycznymina-0,włączającymiderywatydodeklinacjimęskiej
rzeczownikowej.Analizaleksemówztymiformantamiprowadziautorkędo
1111111
40
W.Doroszewski,Kategoriesłowotwórcze,[w:]idem,Studiaiszkicejęzykoznawcze,War-
szawa1962,s.205-222;idem,Podstawygramatykipolskiej,Warszawa1963;R.Grzegor-
czykowa,Zaryssłowotwórstwapolskiego...;Z.Klemensiewicz,T.Lehr-Spławiński,S.Urbań-
czyk,Gramatykahistorycznajęzykapolskiego,Warszawa1981.
41
K.Kleszczowa,Ograniczeniasemantyczne…,s.48.
42
C.Piernikarski,Kryteriaklasyfikacjirodzajówakcjiwjęzykachsłowiańskich,[w:]Zpolskich
studiówslawistycznych,seria4,Językoznawstwo,podred.W.Doroszewskiego,Warszawa
1972,s.273-282.
18
