Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
słowotwórczegozapomocąkonkretnychafiksów,atakżewceluzbadania,
wjakisposóbjednostkimotywowanewXVIwiekuwchodziływrelacjesy-
nonimiisłowotwórczejwobrębiekategoriinazwnarzędzi
3
.
Przedmiotembadańmiałybyćjednostkiwyekscerpowanezbędącego
ciąglewstadiumopracowywania(całośćzamykasięnaPrz-)Słownikapolsz-
czyznyXVIwieku(SXVI)wrazzmateriałempochodzącymztoruńskiejkarto-
tekiSłownika
4
.
Wtrakcieekscerpcjimateriałuujawniłosięwieleproblemówróżnejrangi
iwiążącychsięzrozmaitymikwestiami.Popierwsze–chodziłooweryfika-
cjęwartościSłownikajakoźródłamateriałujęzykowego:pierwotnymcelem
autorówowegodziełabyłostworzenieleksykonumogącegospełnićoczeki-
waniawszystkichbadaczypolszczyznytegookresu–historykówliteratury,
językoznawców,nauczycieliizwykłychhobbystów.Wnikliwaekscerpcja
materiałudowiodłajednak,żedlabadaczaleksykiszesnastowiecznej(mimo
ambitnychzałożeńiwysokiejpróbywykonania)sposóbopisumateriału
językowegowleksykonieniepozwalarozwiaćwszelkichwątpliwości
iuniemożliwiaudzielenieodpowiedzinawielepytań(szczególniegdywią-
żąsięonezdociekaniamidotyczącymimateriitaksubtelnej,jakzjawisko
synonimiileksykalnej).
Drugim(ichybanajistotniejszym)problememokazałosięzdefiniowanie
instrumentalnościwodniesieniudoleksemów(wtymzarównoderywatów
motywowanychsynchroniczniewXVIwieku,jaki[przedewszystkim]
jednostekniemotywowanych);zob.rozdziałflPojęcienarzędziaaproblem
wyodrębnieniakategoriinomeninstrumentiwpolszczyźnie”.Odpowiedzina
pytanianiedałydostępnekompendiadotycząceproblemuinstrumentalno-
ści(onichponiżej).
Sposóbwyodrębnieniamateriałuokazałsiękwestiąwiążącą–należało
zdefiniowaćinstrumentalnośćniewduchuświadomościjęzykowej,jaką
dysponujejęzykoznawcapatrzącynaobiektswychzainteresowańzodległej
perspektywychronologicznej(awięcjakoosobadysponującainnąświado-
mościąjęzykową),alebiorącpoduwagęuniwersalnepojęciazakorzenione
whistoriimyśliludzkiejiwtórnie–wjęzyku.Zadaniestałosiętymtrud-
niejsze,żepodstawoweopracowaniazjawiskainstrumentalności(wujęciu
kategorialnym)wpolszczyźnieopierałysięnametodologiijęzykoznawstwa
1111111
3
Wyczerpująceomówieniezjawiskasynonimiisłowotwórczejorazbibliografięprzed-
miotuzawieraksiążkaA.Szczaus,Rzeczownikowesynonimysłowotwórczewpolszczyźnie
XVIwieku,Szczecin2005.
4
Monografiazostałaukończonaw2007roku,stądobejmujeonamateriałztomówsłow-
nikaopublikowanychdotegoczasu.
6
