Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI.Wprowadzenieterminologiczne
35
dzowielu”
68
.Simmeldostrzegadominacjęwięzipartykularnejnadogólnoludzką,
cosprawia,żeutożsamiamysięztym,cokonkretne,anieztym,copowszechne,
uniwersalne.Ztegopunktuwidzenianobcy”jestnjednocześniebliskiidaleki
wsposóbcharakterystycznydlastosunkówopartychnapodobieństwieogólno-
ludzkim.Międzytymidwomaelementami–bliskościąidystansem–utrzymuje
sięszczególnenapięcie,gdyżwświadomości,dlaktórejwspólnejesttylkoto,
copowszechne,zeszczególnąwyrazistościąrysujesięto,coodrębne–swoiste.
Dlategoteżobcytodlanasnieposzczególnejednostki,alepewnakategorialudzi
ocharakterzeogólnym”69.
WyznaczonazaRobertemSzwedemścieżka,pozwalającauzmysłowićsobie
regułytworzącerozróżnienianaswoichiobcych,wprostejliniikierujenaswstro-
nęrozpatrzeniaproblemustosunkudoobcychimożliwychpostawwobecnich.
Wartowtymmiejscurozważyćjeszczejednąsprawę,któraodnosisiędo
charakteruopozycjinswój–obcy”
,akonkretniepytanie,czyjestonaopozycją
binarnączygradualną.nOpozycjagradualnawyróżniasiętym–piszeJerzyBart-
miński–żemiędzyprzeciwstawnymibiegunamimogąpojawiaćsięelementy
ostatusiepośrednim,wskutekczegodwubiegunowaopozycjamożerównocześnie
byćopozycjąwieloczłonową(jakwprzypadkuprzeciwstawieniabliski/daleki,
dopuszczającegostopniowanie:bliższy,najbliższy;dalszy,najdalszy);opozycja
binarnawprowadzadwabieguny,międzyktóryminiemamożliwościstopniowa-
nia,bomiędzybiegunowymiwartościamizachodzirelacjasprzeczności,któranie
dopuszczamożliwościpośrednich,conajwyżejmożezostaćograniczonyzakres
funkcjonowaniaopozycji(jakwprzypadkuopozycjimęski/żeński,któraodnosi
siędonormalnychosóbdorosłych)”70.
1.3.Dystansspołecznyipostawywobec„obcych”
Niniejszypodrozdziałjestomówieniemdotychczasowychbadańianalizdoty-
czącychpostawwobecnobcości”
,stanowiącpunktwyjściadodalszychrozważań
nadrosyjskimdystansemdonobcych”
.
Jednąznajbardziejpopularnychmiaroperacyjnych,określającychstopień
niechęcibądźsympatiiwobecnobcych”
,jestdystansspołeczny.SocjologEmory
StephenBogardusskaląpomiarowądystansuuczyniłkwestionariusz,zktórego
odpowiedzistanowiływskaźnikstosunkurespondentówdoprzedstawicieli
68
G.Simmel,Socjologia,tłum.M.Łukasiewicz,Warszawa1975,s.509,Biblioteka
Socjologiczna.
69
Ibidem,s.511.
70
J.Bartmiński,Opozycjaswój/obcyaproblemjęzykowegoobrazuświata,nEtnolingwistyka”
2007,nr19,s.35-59.
