Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
29
ichdosamodzielnejlektury79.Geneząwieluztychtekstówbyłykazania
wygłaszanedochłopcówobchodzącychswojąbarmicwę80.
Sansinnimbyłyznanenaziemiachpolskichitraktowanejakowzo-
rowedziełowswoimgatunku.W1901r.recenzentBikkurimGuttmana,
chcącwyrazićswojeuznaniedlategotomu,zestawiłjewłaśniezdziełem
Schmiedla:
Książkaniniejsza,małacodoobjętości,aletembogatszatreścią,przysparzatejgałęzi
literaturydzieło,któremposzczycićbysięmogłaihomiletykaniemiecko-żydowska
iktóreśmiałostanąćmożeobokznanychpowszechnienSansinim”Schmiedla81.
SamGuttmannienawiązywałbezpośredniodoSansinnim,czytopoprzez
cytaty,czypoprzezprzywołanietegodziełajakoźródłainspiracji(jego
tomikniezawierawstępu,wktórymmogłybysięznaleźćtakieinforma-
cje).WidzimyjednakwyraźnepodobieństwaizwiązkimiędzySansinnim
aObrazamiSzypera.GalicyjskiautorpowołujesięzresztąnaSchmiedla
wewstępiedoswojegowyboruegzort,zdarzamusiętakżewykorzystywać
szerszefragmentyjegodzieła.Szyperzaznaczałprzytym,żejegozdaniem
Sansinnimnadająsiębardziejdlamłodzieżyzeszkółludowych,niezaśdla
uczniówszkółwyższegoszczebla.Podobniepostrzegałinnezbiorytekstów,
takiejakSabbatStundenDavidaCassela,wydanywBerliniew1868r.82
Pewnympunktemodniesieniabyłateżdlaniegospuściznahomiletyczna
takichrabinówikaznodziejów,jakI.N.Mannheimer,AdolfJellinek,Michael
Sachs,EduardKley83,LeopoldZunz.Zaznaczałjednakwewstępie,iżjego
zdaniemichdziełasąnwprostnieprzystępnedlamłodzieży”.
Innymniemieckojęzycznymzbiorem,doktóregoodwoływanosięwGalicji,
byłtekstBibelschatzautorstwaJ.H.Kohna,wydanywBudapeszciew1855r.
(kolejnewydaniewPradzew1857r.)
84
.Stanowiłonzbiórrozważań
poświęconychkolejnymparaszomwszystkichpięciuksiągTory,obficie
79A.Schmiedl,Sansinnim,Vorwort,s.XI.
80Ibidem,s.XII.
81Emeth,Dr.S.W
.Guttmann…
82D.Cassel,Sabbat-StundenzurBelehrungundErbauungderisraelitischenJugend,Berlin
1868.SzyperprzywołujetakżedziełonMoses-Stab”.
83SzyperpodajenazwiskonKlay”(bezimieniaaniinicjału);nieudałomisięjednak
zidentyfikowaćrabinaotakimnazwisku.Wydajesięzatemnajbardziejprawdopodobne,
żechodziłooEduardaKleya(1789–1867),znanegoreformatorajudaizmu,autorakazań,
przezwiększośćżyciazwiązanegozHamburgiem.
84J.H.Kohn,Bibelschatz:einFamilienbuchvorzüglichfürFrauenundfürdiereifereJugend
beiderleiGeschlechtes;Enthaltend:DiefünfBücherMosesnachdenWochenabschnittenmitcommentari-
scherBeleuchtung,nebstunterhaltendenErzählungenausdemTalmud,Prag1857.Tytułpierwszego
wydanianiecoinny
,zob.Z.Shavit,H.-H.Ewers,Deutsch-jüdischeKinder-undJugendliteratur
vonderHaskalabis1945:Diedeutsch-undhebräischsprachigenSchriftendesdeutschsprachigen
Raums.EinbibliographischesHandbuchinzweiBänden,Stuttgart–Weimar1996,s.616.
