Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
LewSzestow,Kierkegaardifilozofiaegzystencjalna
konałsię,żeniebyłażtakdziwacznymwyjątkiem,jaksądził.Musiałobyćnie-
małądlaniegoniespodziankądowiedziećsię,żeKierkegaarddopatrywałsięźródła
filozofiiniewzdziwieniujakstarożytni,alewrozpaczyiżeonrównieżHioba
przeciwstawiałPlatonowiiHeglowi.ByłytonajbardziejwłasnemyśliSzestowa,
doktórychbyłszczególnieprzywiązany.SpostrzeżenieKierkegaarda,któreświad-
czy,jakmocnoprzeżywałonAbsurd,mogłowyjśćrówniedobrzespodpióraSzes-
towa:»Ludzkietchórzostwoniemożeznieśćtego,czegoucząnasobłędiśmierćfl.
OdKierkegaardawziąłnazwęstosującąsięexpostdojegowłasnychmedytacji:
»filozofiaegzystencjalnafl,wodróżnieniuodfilozofiispekulatywnej.
Nicdziwnego,żeCamuswMicieSyzyfa,powołującsięnaprotagonistów
Absurduiparadoksu,wymieniaprzedewszystkimKierkegaardaiSzestowa.Jed-
nakżepokrewieństwamiędzyparyskimegzystencjalizmemlatczterdziestychczy
piećdziesiątychiSzestowemsądośćpowierzchowne.Toprawda,żeCamusbył,jak
sięzdaje,niemniejniżSzestowzafascynowanyZapiskamizlochuDostojewskiego,
inawetdotegostopnia,żeostatniajegoksiążka,Upadek,jestwłaściwieprzeróbką
Zapisków.AleSzestow,przekonany,żeczłowiekzlochu(czyspodpodłogi)zasłu-
giwałnazbawienie,ponieważtęskniłdo»czegośinnegofl,niechciał,żeby,ktorobi
takiwybór,padłofiarądręczyciela,jakimjestnaszezrozpaczone,szalejące,samot-
ne»jafl.NiewątpliwieSzestowodnosiłsięsceptyczniedoalternatyw,którepropo-
nowałDostojewski-bylitochłop-pielgrzymMakarDołgoruki,ojciecZosima,
Aliosza.NiemniejbyłonczłowiekiemPisma.Chętnieprzyjąłbyepitet,jakimPlaton
zwykłbyłprzygważdżaćoponentówwdyskusji:mysologos,nienawidzącyrozumu
-aletylkopoto,żebypodkreślićabsurdalnośćkondycjiludzkiejmaskowanąprzez
Rozum.Dlaniegoistniałowyjście:»DobroniejestBogiem.Musimyszukaćtego,
cojestwyższeniżdobro.MusimyszukaćBogafl.Znaczyto,żerozpacz,któranas
ogarnia,kiedystajemywobecAbsurdu,prowadzinaspozadobroizło,doaktu
wiary.DlaBoganiemanicniemożliwego-anidlatych,którzywniegowierzą.
Absurdalnetwierdzenie:boktokiedywidziałgóręruszonązmiejscasiłąmodli-
twy?Tak,alejakimamywybór?OwocezDrzewaWiadomościprzynoszątylko
śmierć.Wartozauważyć,żeSzestownieprawiłkazań;starałsięjedyniepokazać
dylematwcałejjegoostrości.Napewnoniebyłanimoralistą,aniteologiem.
DlaCamusarozpaczbyłaniepunktemwyjścia,alestanempermanentnym,nie
wykluczającymszczęścia.Pragnąłwierzyć,żenawetSyzyfmożebyćszczęśliwy.
Takwięcfrancuskamoralistycznatradycjanarzuciłamurodzajugodyzeświatem
pozbawionymsensu.Możetobrzmiećdziwnie,alejegoateistycznyegzystencjalizm
jestmniejradykalnyniżegzystencjalizmSzestowa,właśniezpowodutychmora-
listycznych(greckichprzecie)upodobań.BógSzestowawydałsięCamusowikapry-
śny,złośliwy,amoralny,toteżmusiałbyćodrzucony.»Dowodemjegoistnienia(u
Szestowa)jestjegonieludzkośćfl.Dlahumanistybyłotoniedoprzyjęcia.WMicie
SyzyfaCamusdajedefinicjęróżnicypomiędzystanowiskiemswoimorazswoich
