Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Transnarodowość,postsekularyzmitajemnicawiny...
33
ponieważspołeczeństwazachodnienigdytaknaprawdęniestałysięzu-
pełnieświeckie.Postsekularyzmzapowiadaraczejspołeczeństwoplu-
ralistyczne,wktórymkoegzystująspołecznościreligijne,ultrareligijne,
sekularystycznepostulującezupełnewykluczeniereligii(takiejaksta-
linizmczykomunizm)orazpostsekularnepromującewagęreligiipoza
dogmatemKościoła26.Postsekularyzmniewystępujeprzeciwkoświec-
kości,czylioddzieleniureligiiipaństwa,aleprzeciwkosekularyzmowi.
Takapostsekularnakonstelacjaświatopoglądowajestszczególnie
widocznawPolsce,gdzieodupadkukomunizmuultrakonserwatywny
katolicyzmjawniekoegzystujezbardziejumiarkowanąreligijnością,
ateizmemizachodnimiwpływamiliberalnymiigdziepo1945roku
przywiązaniedoreligii(niekoniecznezawszerealizującesięwreligij-
nościczywierzewBoga)istotniełączysięzoporemprzeciwkostalini-
zmowi,komunizmowiiniszczeniureligii.Nieprzypadkowawydajesię
zatemkonstrukcjafilmuPawlikowskiegoopartanadychotomiipostaci
reprezentującychkatolicyzm(Ida)istalinowskiaparatrepresji(Wanda)
wkontekścierozważańnatemattożsamościświeckiejichrześcijańskiej,
jakrównieżwyznacznikówetnicznościpolskiej(zzałożenianiemalże
katolickiej)iżydowskiej(judaistycznej)wzwiązkuzpluralistycznym
postsekularyzmem.Pozaaspektamihistoryczno-politycznymiodno-
szącymisiędosytuacjipolskiejwidaćtutajteżwyraźniezaznaczone
elementyautorskie.Pawlikowskiwielokrotniemówiwwywiadach,że
byłwychowanywduchukatolicyzmubardziejświeckiegoniżgłęboko
religijnego,atakżeżejegoojciecbyłŻydemiateistą,cozachęcadointer-
pretacjipostsekularnychfilmu.Reżyserrównieżpodkreślawagęwiary
samejwsobieistwierdza,żepostaćIdygofascynujewłaśniezewzględu
najejniezachwianąwiaręiprzykładstabilnychwartościwzmiennym
świecie27.JakprzekonujeUngureanu:
Wprzeciwieństwiedosekularyzmupostsekularyzmrozważarelacjęmię-
dzyreligiąanowoczesnościąwkontekściespięćoraztymsamymjako
owocnąinterakcjęitransformację;wtakiejperspektywiedoświadczenia
transcendencji,konwersji,wiary,transfiguracjiiofiaryniesąmonopolem
Kościoła(...),alepozostająistotnedlawyznawcówróżnychreligii,anawet
ateistów28.
Idazatemwduchupostsekularyzmu,odnoszącsiędowiarykatolic-
kiej,opisujeBskomplikowanecentrumpomiędzy,zjednejstrony,sekula-
26
Tamże.
27
WywiadautorkizPawłemPawlikowskim,Londyn,17.04.2015.
28
CamilUngureanu,dz.cyt.,s.203.
