Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
MiłoszStelmach
pozapowiadającekinobandyckielat90iZabijmnieglino(1987,JacekBromski)i
Jeszczeczymśinnymjestwyeksponowaniestronywizualnejiuczynieniezniejswego
rodzajuatrakcjiwwypadkuautorskichhistoryczno-fantastycznychwizji,jakmato
miejscewdwóchostatnichfilmachHasa,któreokazałysięniespecjalnieudanymi
próbamipowrotudojegoświatanieskrępowanejwyobraźni–Osobistypamiętnik
grzesznika…przezniegosamegospisany,1985,atakżeNiezwykłapodróżBaltazara
Kobera,1988i
T
oskupienienaobrazie,powierzchniistylubliskiejestteżinnym
późnomodernistycznymprojektom,takimjakrozgrywającysięwśredniowieczuisty-
lizowanynasztukęprzednowoczesnąRycerz(1980,LechMajewski)czyosadzony
wpoczątkachIRzeczpospolitej,wsobnyiwizyjnyKlejnotwolnegosumienia(1981,
GrzegorzKrólikiewicz)i
Długicieńmoralnegoniepokoju
Przeciwwagądlakinaspektaklu,niezawszejednakwykluczającąwszystkiejego
elementy,byłoszerokopojętekinospołeczno-polityczne,womawianymokresieutoż-
samianeprzedewszystkimzwypracowanąwtokupoprzedniejdekadyformułąkina
moralnegoniepokoju(KMN)iWnajwiększymskrócieoznaczałaonaprzedewszyst-
kimutrzymanewrealistycznejpoetyceiopowiadająceowspółczesnościfilmy,wktó-
rychgłównynaciskpołożonyzostałnaetycznewyboryjednostkiskonfrontowanej
zpolitycznymiimoralnymidylematami8iChoćwpowszechnymodbiorzeutrwaliłsię
wizerunekKMNjakoeksplicytniepolitycznegoiopozycyjnego,wistocieformułata
częściejniżwkomunistycznewładzewymierzonabyławspołeczneprzywary,wnie-
comoralizującysposóbprzeciwstawiającimpożądanewartościiKonflikttenniejed-
nokrotniezyskiwałwymiar(alboprzynajmniejpodtekst)polityczny,aleprzeważnie
nacelownikufilmowcówznajdowałysięoportunizmikarierowiczostwo,konieczność
zawieraniamoralnychkompromisów,obłudaikultsukcesuczydośćjeszczezgrzeb-
ny,alewrazrozpademPRL-urozpędzającysięcorazmocniejkonsumpcjonizmi
Kanonkinamoralnegoniepokojukształtowałsięwlatach1976-1981iczęsto
opowieśćonimzamykasięnapoczątkuomawianegookresu,kiedytopowstawały
ostatnieklasykinurtu,takiejakConstans(1980)orazKontrakt(1980)KrzysztofaZa-
nussiego,Ćma(1980)
T
omaszaZygadłyczyDziecinnepytania(1981)JanuszaZaor-
skiegoiÓwkanonicznyokresKMNdomykanagrodzonyZłotąPalmąwCannes(raczej
zewzględówpolitycznych,jakowyrazpoparciadlaflSolidarności”,niżartystycznych)
Człowiekzżelaza(1981)AndrzejaWajdy,stanowiącykulminacjękonfrontacyjnej,
8
SzerokieomówienienurtumożnaodnaleźćwmonografiizjawiskapióraDobrochnyDabertiZobiDiDabert,
Kinomoralnegoniepokoju.Wokółwybranychproblemówpoetykiietyki,Poznań2003i
