Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
23
Pomiędzy.Opewnychtendencjach…
1984,AleksiejGerman)iDokładniewtymsamymczasiemotywten,wcześniej
raczejnieobecnywpolskichfilmach,wtargnąłdorodzimejkinematografiipodpo-
staciącałejseriidziełzrealizowanychwlatach1980-1983(awięcwymyślonych
izatwierdzonychjeszczeprzedstanemwojennym,któregowprowadzeniezahamo-
wałotętendencję)12i
Coznaczące,filmyterealizowalitwórcymłodegoiśredniegopokolenia,uro-
dzenimiędzy1941(FeliksFalk,AndrzejBarański)a1953(WaldemarKrzystek)
rokiem,awięcstalinizmznającyzdzieciństwalubwręczniepamiętającygowogólei
Byćmożetowłaśniedlategowiększośćtychdziełopowiedzianajestzpunktuwidze-
niadzieci(Niedzielneigraszki,1982,RobertaGlińskiego,Dreszcze,1981,Wojciecha
Marczewskiego,Niechcięodlecimara,1982,AndrzejaBarańskiego)lubconajwy-
żejdopierowchodzącychwdorosłośćmłodychludzi(WielkibiegJerzegoDoma-
radzkiego,ByłjazzFeliksaFalka)iWkilkuznichpojawiasięteżramanarracyjna,
osadzającainstancjęopowiadaniawewspółczesnościitymbardziejpodkreślająca
wspomnieniowycharakternarracji(aleteżsugerującatrwaływpływprezentowanych
wydarzeńnateraźniejszość)iNierzadkoakcjaograniczonajestdozamkniętegomi-
kroświata,pozornieoddzielonegoodwielkiejpolitykiiszerszychprzemianspołecz-
nych,alewistociestanowiącegoichmetonimicznyobraz–takimświatemmogło
byćjednopodwórko(Niedzielneigraszki),obózharcerski(Dreszcze),zgrupowanie
uczestnikówzawodów(Wielkibieg)czyprowincjonalnemiasteczko(Niechcięodleci
mara)iDziękiwykorzystaniukonwencjiopowieściinicjacyjnejostrzekrytykiczęsto
wymierzonebyłowkorumpującywpływsystemu,uwodzącegolubłamiącegomłode
postaci,cozresztąsytuowałoczęśćtychfilmówworbiciekinamoralnegoniepokoju
(tyczysiętozwłaszczatytułówzrealizowanychprzyudzialeFeliksaFalka–Wielkiego
bieguiByłjazz,aleteżDreszczyMarczewskiego)i
Wpływdziecięcychdoświadczeńnapsychikępokoleniaówczesnychczterdzie-
stolatkównajlepiejwidaćwtelewizyjnymWahadełku(1981)FilipaBajona,które
napoziomienarracjiskupiasięnawspółczesności,przetykanejjedyniesekwencjami
przedszkolnychwspomnieńbohateraiPozwalająonejednakprzypuszczać,żechoro-
bapsychicznabohateraijegoegzystencjalno-emocjonalnyupadekmająjakiśzwią-
zekznieprzepracowanątraumąstalinizmuiGroźnasylwetkaStalina(wdelirycznych
wspomnieniachbohateraukrywającasiępodpostaciąDziadkaMroza)wsączasię
zresztądyskretniedoniemalwszystkichtychfilmów–częstowydarzeniaobracająsię
wokółjegośmierci(którawNiedzielnychigraszkachstanowiprzyczynekdozawiąza-
12
ZobiMiHaltof,TheRepresentationofStalinisminPolishCinema,flCanadianSlavonicPapers”2000,voli42,
nr1/2,si47-61i
